digitale onsterfelijkheid
© iStock

Schrijf je in op onze nieuwsbrief en ontvang elke week het beste van Clickx in je mailbox.

Wat als je films zou kunnen kijken met je favoriete acteurs en actrices in de hoofdrol, lang nadat ze overleden zijn? Het wordt wellicht de toekomst, maar heel ethisch is het niet. De opkomst van digitale onsterfelijkheid heeft een revolutie teweeggebracht in de entertainmentindustrie. Met geavanceerde CGI-technologieën en deepfake-algoritmen kunnen overleden beroemdheden weer tot leven worden gebracht op het scherm. Een van de meest spraakmakende voorbeelden is te zien in Rogue One: A Star Wars Story, waarin de beeltenissen van Carrie Fisher als Princess Leia en Peter Cushing als Grand Moff Tarkin werden nagebootst met behulp van digitale manipulatie. Deze technieken stellen filmmakers in staat om personages ook ná de dood van acteurs voort te zetten en verhalen te vertellen die anders verloren zouden gaan. Hoewel dit nieuwe mogelijkheden biedt voor creativiteit en storytelling, roept het ook belangrijke ethische en juridische vragen op. De discussies over het recht op artistieke controle, het gebruik van beeltenissen zonder toestemming en de grenzen van digitale manipulatie zijn intens. Bovendien brengt het gebruik van digitale dubbelgangers de authenticiteit van het acteervak in twijfel en werpt het vragen op over de toekomst van acteurs en actrices in een wereld waarin hun digitale avatars hun nalatenschap voortzetten.

Technologie achter deze innovatie

De technologie achter deze nieuwe vorm van digitale onsterfelijkheid wordt aangedreven door de indrukwekkende ontwikkelingen in de wereld van AI, met deepfakes als een van de meest controversiële (voor goede redenen) maar fascinerende voorbeelden. Deepfakes zijn een digitaal product waarbij een persoon in een bestaande afbeelding of video wordt vervangen door iemand anders, met behulp van geavanceerde machine learning. Deep learning maakt gebruik van neurale netwerken die enorme hoeveelheden data kunnen verwerken. Deze technologie probeert menselijke eigenschappen en nuances na te bootsen, wat essentieel is voor het realistisch recreëren van menselijk gedrag en uitdrukkingen in deepfakes. Vaak bepalen de kleinste nuances of iets realistisch overkomt of niet. Het proces begint met een encoder die grote datasets van afbeeldingen van een persoon analyseert en in de praktijk gaat het dan meestal over duizenden tot miljoenen foto’s. Deze encoder leert de unieke kenmerken van het gezicht herkennen en comprimeert deze informatie tot een bruikbare dataset. Vervolgens komt de decoder in actie, die de taak heeft om deze gecomprimeerde data te gebruiken om nieuwe afbeeldingen van het gezicht te reconstrueren, maar dan met de uitdrukkingen en context van een ander persoon.

© iStock

Stel je voor dat je een video wilt maken waarin een overleden acteur jou een compliment geeft op je uiterlijk; de AI zou een originele compliment van een ander persoon nemen en het gezicht van de acteur realistisch over het origineel heen plaatsen. Hoewel dit proces technisch uitvoerbaar is, vereist het aanzienlijke computerkracht en tijd. De AI moet voortdurend worden getraind en bijgesteld, omdat zelfs kleine fouten in de gezichtsuitdrukkingen van die persoon of een specifieke lichtinval de illusie kunnen verbreken. De uitdaging ligt in het creëren van media die niet alleen overtuigend zijn, maar ook respect tonen voor de authenticiteit en nalatenschap van de persoon die wordt gerepliceerd. Deze technologie heeft brede implicaties voor de entertainmentindustrie, ethische debatten en persoonlijke privacy. Het roept vragen op over de grens tussen interessante innovatie en moraliteit. Voor vrienden en familie is het vaak nogal confronterend om overleden dierbaren digitaal weer tot leven te zien wekken. Dit is al helemaal een punt als de persoon die men wil recreëren daar nooit de goedkeuring voor heeft kunnen geven.

Impact op de entertainmentindustrie

Zogenaamde ‘digitale onsterfelijkheid’ kan een gigantisch effect hebben op de entertainmentindustrie zoals wij die nu kennen. De mogelijkheden voor hoe we content creëren en consumeren kan drastisch worden uitgebreid en getransformeerd. Deze technologische vooruitgang maakt het mogelijk om overleden artiesten en acteurs terug te brengen naar het scherm en het podium, een ontwikkeling die (naast enthousiasme) toch ook wel een reeks ethische vraagstukken oproept. In de filmindustrie heeft deze innovatie het potentieel om iconische figuren opnieuw tot leven te brengen voor nieuwe rollen of onvoltooide projecten. Films zoals ‘Rogue One: A Star Wars Story’ hebben reeds gebruikgemaakt van deze technologie om Peter Cushing en Carrie Fisher te ‘casten’, lang na hun dood. Deze praktijken openen een wereld van mogelijkheden voor filmmakers, maar roepen ook vragen op over auteursrecht en de morele aspecten van het postuum gebruiken van iemands gelijkenis. In de toekomst zou het best goed kunnen dat acteurs bij het tekenen voor een film ook moet tekenen voor een mogelijke reproductie van hun gelijkenis in het geval die persoon komt te overlijden.

© iStock

Onlangs raakte bekend dat Chance Perdomo, de ster van de Amazon Prime-hitserie ‘Gen V’, tragisch om het leven kwam bij een motorongeluk. Dit is voor naasten van Perdomo al een groot verlies, maar voor fans van de serie ook. Voor een productiemaatschappij zou de mogelijkheid om Perdomo digitaal ‘na te maken’ wellicht een goede kans zijn om hem te eren en de serie lopende te kunnen houden, hoe macaber dat ook klinkt. In de muziekindustrie kunnen artiesten als hologrammen concerten blijven geven, wat fans de kans geeft om optredens van bijvoorbeeld Tupac Shakur of Whitney Houston te ervaren, jaren na hun dood. Dit biedt niet alleen een nieuwe ervaring voor fans, maar creëert ook nieuwe commerciële mogelijkheden voor de nalatenschappen van deze artiesten. De toekomst van deze technologieën zou nog meer gepersonaliseerde en interactieve mediabelevingen kunnen omvatten. Denk aan virtualreality-ervaringen waarbij je kan wandelen met historische figuren of lessen kan volgen van kunstenaars die al lang zijn overleden. De mogelijkheden zijn eindeloos, maar heel fijn voelt het allemaal niet. Er zijn significante ethische en juridische vraagstukken die moeten worden aangepakt. Wie heeft het recht op de beeltenis van een overleden persoon? Hoever kunnen en mogen we gaan in het gebruik van deze technologieën, zonder de nagedachtenis van het individu te schenden? Deze vragen zullen belangrijke discussiepunten zijn naarmate deze technologieën verder worden ontwikkeld en genormaliseerd.

Technologische beperkingen

De voordelen van het gebruik van digitale replica’s zijn aanzienlijk. Ze bieden een ongekende creatieve flexibiliteit, waardoor filmmakers en muziekproducenten creatieve visies kunnen realiseren die anders onmogelijk zouden zijn geweest. Deze technologie kan ook financieel efficiënt zijn, omdat het kosten voor dure acteurs of locaties kan besparen, wat vooral voordelig is voor de productie van films met astronomisch hoge budgetten of grootschalige muziektours. Bovendien kunnen overleden beroemdheden blijven bijdragen aan nieuwe projecten, wat nieuwe inkomstenstromen creëert voor erfgenamen en rechthebbenden. AI vordert zo snel dat het bijna onmogelijk is om te bedenken hoe de entertainmentindustrie er over tien jaar uitziet. Nu hebben we nog problemen die te maken hebben met het ‘uncanny valley’-effect. Het verwijst naar het gevoel dat mensen krijgen als ze digitale personages bekijken die er heel erg menselijk uitzien, maar toch nét niet helemaal overtuigend zijn. Dit kan een afkeer oproepen bij sommige mensen, want het gevoel klopt gewoon niet, maar vaak is het niet makkelijk uit te leggen wát er dan niet klopt. Daarnaast blijft het, ondanks de razendsnelle vernieuwingen op het gebied van machine learning, moeilijk om deze digitale namaaksels van de echte persoon de gehele tijd realistisch te laten ogen. Om terug te komen op Peter Cushings personage in ‘Rogue One’: als je hem van een afstandje bekijkt in het donker, dan is de enige reden dat je weet dat je naar een digitale replica kijkt omdat je weet dat hij is overleden. Het ziet er heel erg realistisch uit, maar vanuit een andere hoek en met andere belichting is het opeens een heel ander verhaal. Ondanks deze uitdagingen blijft de toekomst van digitale replica’s in media en entertainment erg interessant, met de belofte van revolutionaire ontwikkelingen. Het zal cruciaal zijn om technologische en ethische barrières zorgvuldig te overwegen.

© iStock

Onzekere toekomst

De toekomst van digitale persoonlijkheden is een fascinerend terrein waarop de grenzen tussen technologie, ethiek en entertainment steeds meer vervagen. Met de voortdurende ontwikkelingen in AI en machine learning zou digitale onsterfelijkheid niet alleen beperkt kunnen blijven tot de recreatie van overleden beroemdheden, maar ook nieuwe vormen van interactieve media kunnen voortbrengen. Toch kan het zomaar zijn dat we in de nabije toekomst daar helemaal niets van terugzien. Van 14 juli tot 9 november 2023 ging de Amerikaanse acteursvakbond SAG-AFTRA in staking voor verbeterde arbeidsvoorwaarden. De vakbond bereikte uiteindelijk een akkoord met AMPTP, de overkoepelende organisatie van film- en televisiestudio’s. Dit akkoord omvatte betere salarissen, verbeterde pensioenregelingen, een winstdelingsregeling met streamingdiensten, maar ook bepaalde waarborgen rond het gebruik van kunstmatige intelligentie (AI). Hoewel er belangrijke grenzen zijn gesteld aan de toepassing van AI, is de vraag of deze maatregelen voldoende gaan zijn om te anticiperen op de toekomstige ontwikkelingen en uitdagingen in de snel veranderende technologiewereld.

Schrijf je in op onze nieuwsbrief en ontvang elke week het beste van Clickx in je mailbox.