Vijftig jaar geleden dacht men dat we in de 21e eeuw overal naar toe zouden reizen in vliegende auto’s. Dat is (nog) geen realiteit. Toch bestaan vliegende auto’s al, maar is het nog steeds de toekomst? Als we denken aan vliegende auto’s denk je waarschijnlijk automatisch aan iconische films en series zoals The Jetsons, Back to the Future’of een persoonlijke favoriet: Blade Runner. Dit toekomstbeeld is al decennialang het onderwerp van dromen, fantasieën en fictie, maar vliegende auto’s zijn tegenwoordig uit die fictieve wereld gevlogen en werkelijkheid geworden, of ja, een beetje toch. In een wereld die snel evolueert en waar technologische grenzen steeds meer worden verlegd, zijn vliegende auto’s misschien wel de volgende grote doorbraak in de transportsector. Maar is dit futuristische concept klaar om op grote schaal ingevoerd te worden? Of zijn vliegende auto’s gedoemd te mislukken?
Een duidelijke definitie
Om te beginnen moeten we het concept even definiëren: wat bedoelen we precies met ‘vliegende auto’s’? Het basisconcept is eenvoudig. Het zijn voertuigen die in staat zijn om zich zowel op een reguliere weg, op de grond als in de lucht voort te bewegen. Maar die omschrijving is misschien al te breed, want zo zouden veel verschillende technologieën onder deze noemer vallen. Sommige vliegende auto’s lijken meer op reguliere auto’s die zijn uitgerust met vleugels en propellers. Technisch gesproken zijn dit eerder hybridevoertuigen die wisselen tussen een auto- en vliegtuigmodus. Vaak vereisen ze, net als een regulier vliegtuig, een start- en landingsbaan, waardoor de praktische gebruiksmogelijkheden in een drukke stad zeer beperkt zijn. Er zijn ook modellen die meer lijken op helikopters of drones, uitgerust met verticale opstijg- en landingsmogelijkheden, ook wel bekend als VTOL-technologie (Vertical Take-Off and Landing).
Deze technologie maakt het mogelijk voor het voertuig om recht omhoog en naar beneden te bewegen. Dit betekent dat ze kunnen opstijgen en landen in krappe gebieden, zoals een parkeerplaats of zelfs een achtertuin. Nog andere concepten nemen de vorm aan van zogenaamde ‘eVTOL’-voertuigen (elektrische voertuigen voor verticaal opstijgen en landen). Deze voertuigen combineren de VTOL-capaciteit met elektrische voortstuwing, vaak met behulp van meerdere kleine rotoren om op te stijgen en vervolgens over te schakelen naar een meer traditionele vliegmodus als je naar een verre locatie vliegt. Dit soort voertuigen kan wellicht een revolutie teweegbrengen voor transportatie in drukbevolkte stedelijke gebieden. Hiermee kan je niet alleen files omzeilen en reistijden verminderen, maar ook nieuwe vormen van transport verzinnen, zoals vliegende taxi’s en zwaartransport.
Geschiedenis van de vliegende auto
Vanaf de eerste verkennende dagen van de luchtvaart hebben uitvinders en ingenieurs een blik geworpen op het idee van de vliegende auto, maar niet altijd met evenveel succes. Een van de eerste voorbeelden van een poging tot een vliegende auto was de Curtiss Autoplane uit 1917. Dit was een vliegtuig met drie vleugels en een aluminium carrosserie dat er min of meer uitzag als een auto. Hoewel de Autoplane nooit echt vloog, kon hij wel ‘hoppen’ en het was een vroeg voorbeeld voor het hybride-ontwerp dat veel vliegende auto’s vandaag de dag nog steeds hanteren. In de jaren 50 en 60 zagen we pogingen zoals de Taylor Aerocar. Deze vliegende auto had een intrekbaar vleugelontwerp dat kon worden losgekoppeld, waardoor de auto op de reguliere weg kon rijden. Hoewel de Aerocar kon vliegen en (niet geheel onbelangrijk) ook relatief veilig was, bestond er gewoon niet genoeg interesse in het model bij het publiek en de productie bleef beperkt. In de laatste twee decennia gebruiken fabrikanten moderne technologieën en materialen om de uitdagingen van vliegende auto’s aan te pakken.
In 2007 onthulde het bedrijf Terrafugia de Transition, een straatlegaal vliegtuig dat kan transformeren tussen vliegen en rijden in minder dan een minuut. De Transition is gecertificeerd door de FAA en is beschikbaar voor pre-orders, hoewel het nog steeds wacht op volledige commerciële lancering. De afgelopen jaren hebben we ook de opkomst gezien van eVTOL-voertuigen, met bedrijven zoals Joby Aviation, Lilium en Ehang, die prototypes ontwikkelen die gericht zijn op het gebruik in drukke steden. Dit wordt in grote mate gestimuleerd door de vooruitgang in elektrische aandrijftechnologieën en autonome vliegsystemen. Denk maar in de richting van een vliegende Tesla. De geschiedenis van vliegende auto’s is dus zowel lang als divers, en het is er een die gekenmerkt wordt door zowel ongelooflijke innovatie als talloze uitdagingen. Het is deze rijke geschiedenis die ons heeft gebracht waar we nu zijn, aan de vooravond van wat wel eens een nieuw tijdperk van persoonlijke luchtvaart zou kunnen zijn.
Voordelen voor de mensen
Behalve dat het er gewoon erg futuristisch uitziet om met een auto te vliegen, zitten er ook potentiële voordelen aan het idee van een persoonlijke vliegende auto. Het eerste en meest voor de hand liggende voordeel is dat je gemakkelijk files kan vermijden. Files zijn een groot probleem in steden over de hele wereld. Dit resulteert in veel tijdverlies, verhoogde luchtvervuiling en verhoogde stress voor bestuurders. Door het verkeer de lucht in te brengen, zou je deze problemen potentieel kunnen vermijden. Naast de tijdwinst kan het ook voordelig zijn voor de luchtkwaliteit in grote steden. Een tweede voordeel is een potentiële snellere reistijd. Een reis die over de weg uren zou duren, kan in de lucht in veel minder tijd worden afgelegd, vooral over lange afstanden. Bovendien zou het rijden op de grond ook veel veiliger kunnen zijn als er minder voertuigen zijn op de snelwegen. Daarnaast kan je met een vliegende auto gebieden bereiken die hiervoor niet of nauwelijks bereikbaar zouden zijn met de reguliere auto. Geen geslinger meer op smalle bergpaden om een prachtige vallei te verkennen. Ten slotte kunnen vliegende auto’s bijdragen aan de overgang naar schone energie in het transport. Veel van de huidige ontwerpen voor vliegende auto’s zijn gebaseerd op elektrische of hybride systemen. Dit betekent dat ze aanzienlijk minder broeikasgassen uitstoten dan traditionele benzine- of dieselauto’s.
Uitdagingen en problemen
Hoewel de voordelen van vliegende auto’s zeker aantrekkelijk zijn, zijn er ook aanzienlijke uitdagingen en potentiële problemen die we moeten bespreken, voordat we allemaal een elektrische auto gaan aanschaffen. Deze uitdagingen vind je op het gebied van regelgeving, techniek en maatschappij. Een van de grootste technische uitdagingen is het ontwerpen van een voertuig dat zowel efficiënt kan rijden op de weg als kan vliegen in de lucht. Bedrijven moeten ook behoorlijke technische vaardigheden beschikken om een voertuig te creëren dat zonder enig compromis hoogwaardige prestaties kan leveren op beide fronten. En dan hebben we het nog niet eens gehad over de hoeveelheid energie die je verbruikt bij het vliegen, in tegenstelling tot normaal rijden op de weg. Vooral het opstijgen en landen verbruikt veel brandstof, dus de actieradius van een vliegende hybride-auto is enigszins beperkt. Misschien kan een doorbraak in batterijtechnologie dit probleem oplossen of alleszins verminderen.
Misschien wel het moeilijkste vraagstuk betreft de regelgeving. Wat zouden de luchtverkeersregels inhouden? Werken die regels met zoveel extra vliegtuigen in de lucht? Heb je een speciale licentie nodig als je een vliegende hybride-auto hebt? Deze en nog veel meer vragen moeten eerst beantwoord worden voordat we nog maar kunnen nadenken over een wereld waarin vliegende auto’s normaal zijn. Dat zijn niet de enige regels die aangepast moeten worden, want hoe zit het met de privacy? Kan elke grapjurk met een vliegende auto nu langs een appartement of over jouw tuin vliegen? En hoe zit het met geluidsoverlast? Dacht je dat we klaar waren? Helaas, want we moeten ook naar het milieu kijken. Deze mix van auto en vliegtuig heeft de potentie om een stuk minder vervuilend te zijn, maar dit wil niet zeggen dat ze volledig klimaatneutraal zijn. De energie voor deze vliegende auto’s moet tenslotte ergens vandaan komen en al helemaal als we in een wereld leven waar je net zo goed de vliegende auto als het openbaar vervoer kan pakken. Hoewel het idee van vliegende auto’s uiterst fascinerend is, zijn er nog een pak uitdagingen die overwonnen moeten worden voordat we net als George Jetson in The Jetsons onze kinderen al vliegend afzetten aan de schoolpoort om vervolgens naar het werk te vliegen.
Toekomstvisie
Tientallen jaren geleden dacht men dat we rond 2023 wel in vliegende auto’s zouden vliegen, op de hoverboards van Back to The Future konden skaten en dat we een dagje weg konden gaan naar de maan. Helaas zijn we nog lang niet op dat punt aangekomen, maar vliegende auto’s lijkt tenminste wel mogelijk. Er zijn echter nog veel obstakels die we moeten overwinnen voordat we die irritante files gewoon kunnen omzeilen door de lucht in te gaan. De technologie blijft elk jaar exponentieel groeien, dus het zou ons niet verbazen als we ooit nog de eerste file in de lucht zullen meemaken.
