Intro
Al eens geteld hoeveel mp3’tjes er op een cd-r passen? Dat zijn er ongeveer tien keer zoveel als bij een cd’tje met gewone muziekbestanden. Het geheim is compressie, maar dan wel van het ‘lossy’ soort: minder belangrijke akoestische informatie wordt onherroepelijk weggefilterd, zonder dat de kwaliteit (hoorbaar) vermindert. Ook gegevensbestanden laten zich comprimeren, maar dan wel liefst ‘lossless’.
Anders gezegd: als je gecomprimeerde bestanden weer uitpakt, verwacht je elke bit terug te krijgen. Is dat niet het geval, dan zou je wel eens met een corrupt bestand opgezadeld kunnen zitten. Dit is het werkterrein van zogenoemde compressie- of archiveringstools. In deze workshop bekijken we een van de betere en bekendste programma’s: WinRAR.
STAP 1: Downloaden en installeren
Surf naar www.winrar.be en download de probeerversie van WinRAR. Die mag je 40 dagen gratis gebruiken. Daarna word je geacht € 35,64 te betalen. Wij gaan voor de Windows-variant, en meer bepaald de versie die achter de link Dutch / Nederlands verscholen zit (versie 3.80, 1,25 MB).
De installatie is erg eenvoudig: via de knop BLADEREN stel je een geschikte doelmap in – standaard is dat C:Program FilesWinRAR – en vervolgens druk je op de knop INSTALLEREN. Wel even opletten bij een volgend venster, want daar moet je een paar belangrijke knopen doorhakken: wil je WinRAR integreren in de Windows-shell (het contextmenu van de Verkenner, zeg maar) en aan welke bestandsextensies wil je het programma koppelen (zie afbeelding)?
Stel dat je hier een vinkje plaatst bij ZIP, dan krijg je het WinRAR-pictogram niet alleen bij alle zip-bestanden te zien, het betekent ook dat WinRAR in actie schiet zodra je op zo’n zip-bestand dubbelklikt. Keuzes gemaakt? Druk dan op OK.
STAP 2: Archief samenstellen
Laten we maar meteen aan de slag gaan. Heb je in de vorige stap de optie WinRAR integreren in Windows-shell geactiveerd, dan kan je in principe een archief samenstellen vanuit de Verkenner, maar wij gaan binnen langs de voordeur.
Open dus ALLE PROGRAMMA’s en kies WinRAR, WinRAR. In het onderste paneel van het hoofdvenster blader je vervolgens naar de gewenste locatie. Druk op de pijlknop linksboven om naar een hoger niveau in de bestandshiërarchie te navigeren. Selecteer de beoogde map – het is trouwens perfect mogelijk om verschillende mappen en/of bestanden tegelijk te selecteren: hou bij het aanklikken dan de SHIFT- of de CTRL-toets ingedrukt.
Zodra je selectie is gemaakt, klik je er met de rechtermuisknop op en kies je BESTANDEN TOEVOEGEN AAN ARCHIEF (Alt+A), of je drukt op TOEVOEGEN in de knoppenbalk van WinRAR.
STAP 3: Profiel instellen
Het venster Archiefnaam en -parameters verschijnt. Je kan hier weliswaar dadelijk op de OK-toets drukken, maar dan krijg je wel een archiefbestand met de opties zoals die voorzien zijn in het standaardprofiel van WinRAR.
Dat houdt onder meer in dat een rar-bestand wordt aangemaakt met een normale compressiemethode. Eén blik op het venster verraadt echter al dat er nog heel wat opties zijn. Daar komen we in de volgende stappen op terug, maar goed om weten is dat je alle instellingen in een eigen profiel kan gieten, zodat je bij een volgende compressieronde niet opnieuw door dit optievenster moet.
Dat gaat zo: druk op de knop PROFIELEN en kies HUIDIGE INSTELLINGEN IN NIEUW PROFIEL OPSLAAN. Geef een gepaste naam aan je profiel en druk op OK (zie afbeelding). Eventueel maak je hiervan meteen het standaardprofiel (zet dan een vinkje bij STANDAARDPROFIEL INSTELLEN) of voeg je het toe als een optie aan het contextmenu van de Verkenner (plaats een vinkje bij TOEVOEGEN AAN CONTEXTMENU).
Druk je nogmaals op PROFIELEN, dan prijkt je nieuwbakken exemplaar netjes in de lijst, zodat je het maar hoeft te selecteren.
STAP 4: Formaat en compressie kiezen
Je belandt opnieuw in het venster ARCHIEFNAAM- EN PARAMETERS. De functies hier zijn zo uitgebreid dat we ons beperken tot de interessantste opties. Belangrijk is alvast het tabblad ALGEMEEN, waar je onder meer het archiefformaat vastlegt. Je kan kiezen tussen RAR en ZIP (zie afbeelding).
Zonder al te technisch te worden: rar biedt doorgaans een betere compressie, ondersteunt archieven groter dan 2 GB en biedt meer opties dan zip (waaronder het invoegen van herstelinformatie en een betere versleuteling). Het is wel minder verspreid. Welk formaat je ook kiest, je kan in elk geval ook de compressiemethode instellen.
Ga je voor de BESTE METHODE, dan krijg je het meest compacte archief, maar het (de)comprimeren neemt wel iets meer tijd in beslag. Het kan ook nooit kwaad om een vinkje te plaatsen bij INGEPAKTE BESTANDEN TESTEN: dat geeft je een bijna sluitende garantie dat het comprimeren feilloos is verlopen.
STAP 5: Zelfuitpakkend bestand
Wil je kost wat kost een rar-bestand, maar ben je niet zeker dat andere mensen over een geschikte uitpaktool beschikken, dan kan je er eventueel een zelfuitpakkend bestand van maken. Een exe-bestand dus, dat de ontvanger met een dubbelklik kan decomprimeren. Plaats hiervoor een vinkje bij SFX-ARCHIEF MAKEN (op het tabblad Algemeen), en open vervolgens het tabblad UITGEBREID.
Hier druk je op de knop SFX-OPTIES, waar je nog allerlei extra’s voor het te creëren exe-bestand kwijt kan. We beperken ons tot een paar opties.
Op het tabblad ALGEMEEN geef je eventueel het pad in waar de uitgepakte bestanden moeten terechtkomen (standaard is dat in een submap van Program Files). Op het tabblad LICENTIE kan je eventuele licentievoorwaarden kwijt en op TEKST EN PICTOGRAM voorzie je het exe-bestand vaneen leuke titel, tekst en een mooi logo of pictogram.
STAP 6: Versleutelen
Ben je van plan om privacygevoelige gegevens(bestanden) door te mailen? Ook in dat geval kan WinRAR goed van pas komen: het is namelijk mogelijk om een archiefbestand te versleutelen en met een wachtwoord af te schermen (zie afbeelding).
Dat kan zowel in zip als in rar, maar de beste encryptie is in WinRAR voor rar-archieven weggelegd: AES-128 bit. De werkwijze is voor beide archieftypes in elk geval gelijklopend. Open het tabblad UITGEBREID en druk op de knop WACHTWOORD INSTELLEN. Tik het wachtwoord tweemaal in – kies voor de beste versleuteling een exemplaar van minstens 8 tekens met een combinatie van cijfers en letters – en bevestig met OK.
Wil je ook de bestandsnamen (en niet alleen de feitelijke gegevens) in het archief tegen onbevoegden afschermen, plaats dan wel eerst een vinkje bij BESTANDSNAMEN VERSLEUTELEN – deze optie is alleen beschikbaar voor rar-archieven. Je zal merken: zodra je dit archief wil uitpakken (zie de volgende stap), moet je eerst het wachtwoord invoeren.
STAP 7: Uitpakken
Een archiveringsprogramma als WinRAR hoort bestanden niet alleen te comprimeren, maar net zo goed weer uit te pakken. Ook dat kan rechtstreeks vanuit het contextmenu van de Verkenner (klik met de rechtermuisknop op zo’n archiefbestand en kies BESTANDEN UITPAKKEN of HIER UITPAKKEN). WinRAR ondersteunt daarbij verschillende formaten, waaronder rar, zip, 7z, ace, arj, cab, iso, lzh en tar.
In het hoofdvenster blader je naar de juiste locatie, selecteer je het gewenste archiefbestand en klik je erop met de rechtermuisknop. Kies UITPAKKEN ZONDER BEVESTIGING (waarbij alle bestanden automatisch in dezelfde map terecht komen) of UITPAKKEN IN GEGEVEN MAP (of druk op de knop UITPAKKEN). Het venster Uitpakpad en -opties verschijnt (zie afbeelding). Op het tabblad Algemeen duid je allereerst aan waar de uitgepakte bestanden terecht moeten komen.
Belangrijk is ook de rubriek Overschrijfmodus, waar je bepaalt wat er precies moet gebeuren als de uitgepakte bestanden zich al in de doelmap zouden bevinden – standaard is dat Vragen voor overschrijven. Gebruik je hier doorgaans dezelfde opties, leg die dan vast via de knop INSTELLINGEN OPSLAAN. Zodra je met OK bevestigt, gaat WinRAR aan de slag en pakt het gevraagde archiefbestand netjes uit.
