Om audiobestanden te restaureren, heb je speciale software nodig. Zo’n restauratiesoftware is vaak niet goedkoop en het resultaat verschilt van opname tot opname. In deze workshop werk ik met Algorithmix Sound Rescue 3.0, een programma voor Windows. Er is een veertiendaagse probeerversie beschikbaar, daarna kost het programma 80 dollar. Ook voor de Mac bestaan er een aantal programma’s, en vooral het gunstig geprijsde Music & Speech Cleaner van iZotope is een prima keus.
STAP 1 / Installeren
Navigeer in je browser naar www.algorithmix.com en klik op Sound Rescue 3.0. Op de volgende pagina kies je Free Trial Version en klik je op de koppeling Sound Rescue 3.0 Trial (English). Wanneer je het programma na de installatie voor de eerste keer opstart, kies je voor Try, voer je je e-mailadres in en klik je op Activate. Als je na twee weken besluit om het programma aan te schaffen, kan je de code gebruiken die het programma in het begin laat zien. Daarmee krijg je 25 procent korting.
STAP 2 / Bestanden downloaden
In deze workshop werk ik met twee audiobestanden. In het ene zit een duidelijke brom, in het andere zijn klikjes te horen. Het eerste bestand kan je downloaden op de website www.freesound.org, een website met royaltyvrije geluidsbestanden. Daarvoor moet je je wel eerst aanmelden bij Freesound, door op Register te klikken. Het eerste bestand vind je op www.freesound.org/people/ERH/sounds/30950. Klik op Download en bewaar het op je harde schijf. Het tweede bestand wordt meegeleverd met Sound Rescue.
STAP 3 / Sound Rescue begrijpen
Het programma is vrij overzichtelijk opgebouwd. Onderin vind je het golfvormvenster en de transportknoppen. Hiermee speel je een bestand af en spoel je vooruit of achteruit. Het grote scherm bovenaan is interessant tijdens het restaureren van je geluid, omdat je hier een frequentieweergave van je bestand ziet. Links kan je zien hoe luid het bestand is voor de restauratie, rechts na de restauratie. In het midden zie je welke frequenties er allemaal in je opname zitten, maar daarvoor moet je wel een geluidsbestand afspelen.
STAP 4 / Brom verwijderen
Als eerste ga ik de brom uit het eerste bestand verwijderen. Klik op Load en navigeer naar het bestand met de brom. De golfvorm wordt weergegeven. Zet de schuiven onder DeScratcher en DeNoiser helemaal naar beneden, zodat bij alle schuiven Off komt te staan. Druk op de afspeelknop om te horen hoe het bestand klinkt zonder bewerking. In het bestand zit een vervelende elektrische brom. Omdat deze brom in de loop van de tijd niet verandert, spreken we van een statische brom. Die haal je weg met de knop DeBuzz. Je moet alleen de juiste frequentie van de brom bepalen.
STAP 5 / Selectie markeren
Selecteer het deel van het bestand met de brom en klik op Loop en vervolgens op de afspeelknop om deze passage te loopen. Een elektrische brom zit bijna altijd rond de 50 of 60 Hertz, en daarom kan je onmiddellijk een van deze twee frequenties kiezen. Zodra je 50 Hz activeert, hoor je meteen resultaat; de brom is er nog wel, maar al een stuk minder. Met de draaiknop links draai je vervolgens naar links of naar rechts om de exacte frequentie te vinden. Zodra de brom minder wordt, weet je dat je de juiste frequentie te pakken hebt. In mijn voorbeeld is de instelling 50 Hz de beste keuze. Met de knoppen Bass, Treble en Enhance kan je proberen om de brom er nog beter uit te filteren. Klik maar eens op Bypass om het verschil met het originele bestand te horen.
STAP 6 / Klikjes en kraakjes verwijderen
Laad het bestand met de kraakjes door op Load te klikken. Het meegeleverde bestand, democlic.wav, vind je in de installatiemap van Algorithmix. Zet de DeBuzz-knop weer op Off en speel het bestand af. Uit dit bestand wil je de kraakjes verwijderen. Hiervoor heb je links bovenaan de module DeScratcher tot je beschikking. Selecteer het hele bestand, klik op Loop en vervolgens op de afspeelknop. Tijdens het afspelen beweeg je de schuif DeCrackle omhoog; langzaam verandert de klank van de kraakjes en worden die minder.
De schuif DeClick lost de grotere kraken op en zal met name bij vinylopnames een wereld van verschil maken. Tenslotte kan je aan de linkerkant nog kiezen uit een aantal presets. De bovenste twee werken het beste op vinyl, de derde bijvoorbeeld op een 78-toerenplaat. Klik op Difference om te horen welke geluiden er precies uit het bestand gefilterd worden. Als het goed is, hoor je hier nu de pure plaatruis.
STAP 7 / Ruis wegfilteren
Naast kraakjes, brommen en klikjes kent een oude opname vaak ook veel ruis. Dit haal je weg met de module DeNoiser. Zorg dat beide schuiven op Off staan en beweeg de schuif Threshold langzaam naar boven. Je ziet dat de witte lijn in het middelste venster naar boven beweegt. De Threshold-knop is de drempel waarmee je bepaalt vanaf welke waarde er ruis wordt uitgefilterd. Breng je de schuif helemaal naar boven, dan is je ruis wel weg, maar zullen er ook veel frequenties uit je opname verloren gaan. Je moet hier dus een goede balans zoeken, en de schuif niet zomaar helemaal naar boven zetten. Hoeveel decibel er vanaf de drempelwaarde weggegooid mag worden, bepaal je met Reduction.
STAP 8 / Windruis verwijderen
Als je in een opname af en toe een vervelend laag geluid hebt zitten, zoals iemand die tegen de microfoon aanloopt, of een harde windvlaag in de microfoon, dan kan je de optie DeRumble gebruiken. Staat de knop DeRumble helemaal naar links, dan verschijnt er Off in het zwarte vakje. Hoe meer je de draaiknop naar rechts draait, hoe hoger de frequentie die je verwijdert. Staat de knop bijvoorbeeld op 100 Hz, dan betekent dit dat alle frequenties onder 100 Hertz weggefilterd worden.
STAP 9 / Bestand bewaren
Zodra je tevreden bent met je restauratie sla je het bestand op. Klik op Save en geef het bestand een naam. Je kan je opname helaas alleen als wave-bestand bewaren. Zoek de juiste locatie en klik op Opslaan. Sound Rescue zal het bestand meteen weergeven en activeert het vierkantje achter Bypass. Met behulp van de knop Join kan je overigens meerdere bestanden aan elkaar lijmen. Klik op Join en selecteer een tweede bestand. Kies voor Openen en in het volgende venster voor OK. Voer in het bestandsvenster een naam voor het gecombineerde bestand in en klik op Opslaan.
