Waarom zou je in godsnaam je harde schijf willen klonen? Ik kan twee redenen bedenken: als back-up, of als dataoverdracht naar je nieuwe harde schijf of SSD. Vooral in het laatste geval is het klonen van een harde schijf noodzakelijk. Het is de enige manier waarop je een volledige Windows-installatie, inclusief alle programma's, kan overzetten naar je nieuwe harde schijf of SSD. Zo kan je probleemloos verder werken. Ik moet er wel bij vermelden dat Clonezilla een behoorlijk Spartaans programma is. Er bestaan genoeg andere, meer gebruiksvriendelijke programma's, maar die zijn stuk voor stuk betalend. Clonezilla is het enige gratis alternatief waarmee je correct je harde schijf kan klonen.
STAP 1 / Voorbereiding
Een blik op de website van Clonezilla http://clonezilla.org zal je niet bepaald geruststellen. Ze staat bomvol tekst, met allerhande functies die niemand verstaat, maar je moet gelukkig gewoon op de link Downloads klikken, links in de navigatiebalk. Klik eerst op Stable releases (.iso/.zip) en vervolgens op de meest recente map. Je krijgt een lijst van verschillende ISO- en zip-bestanden, afhankelijk van hoe je te werk wil gaan. De eenvoudigste en meest risicoloze manier is via een ISO-bestand, want dit brand je rechtstreeks op een cd. Kan je door omstandigheden geen cd's schrijven? Download dan het zip-bestand. Kies telkens het bestand met de i486-markering voor de beste compatibiliteit. Blijkt het daar niet mee te lukken, dan kan je later altijd nog de i686-versie downloaden.
STAP 2 / CD branden
De simpelste en veiligste manier om Clonezilla te gebruiken, is via een cd. Om een cd klaar te maken, moet je het ISO-bestand downloaden en op een cd branden. Dat kan bijvoorbeeld met het gratis programma Free ISO Burner www.freeisoburner.com. Klik op Open en selecteer het ISO-bestand dat je zonet gedownload meest. Normaal staat in het vakje Drive automatisch het dvd-station ingevuld waarmee je cd's kan schrijven. Is dat niet het geval, dan moet je hierop klikken en het correcte dvd-station kiezen. Vink het vakje Finalize Disc aan en klik op Burn.
STAP 3 / USB-stick prepareren
Heb je geen schrijfbare cd's in de buurt, of heb je gewoon geen zin om hier een cd aan te spenderen? Dan kan je Clonezilla ook op een USB-stick installeren. Je moet bij deze werkwijze elke stap tot in de puntjes volgen, want anders bestaat de kans dat Windows de volgende keer niet meer opstart. Volg je elke stap perfect, dan kan er niets mislopen. Om te starten, zal je de USB-stick eerst correct moeten formatteren. Steek hem in, ga naar Deze Computer en rechterklik op de USB-stick. Kies hier Formatteren… en selecteer in het volgende venster FAT32 bij Bestandssysteem. Klik daarna op Starten om te formatteren. Zorg er voor dat er geen belangrijke data meer op de USB-stick staan.
STAP 4 / Opstartklaar maken
Wanneer je de USB-stick correct geformatteerd hebt, kopieer je de volledige inhoud van het zip-bestand van Clonezilla naar de stick. Verwijder daarna meteen het gedownloade zip-bestand, om verwarring of fouten te voorkomen. Om ervoor te zorgen dat je USB-stick herkend wordt bij het opstarten van je computer, moet je de stick 'bootable' maken. Ga naar utilswin32 en dubbelklik hier op makeboot. Het is extreem belangrijk dat je bij deze stap alles uitvoert vanaf de USB-stick. Dubbelklik hier niet op als je de zip per toeval bijvoorbeeld ook naar een map op het bureaublad gekopieerd hebt. Het risico bestaat dat je computer niet meer zal opstarten. Doe dit enkel rechtstreeks op de USB-stick! Druk daarna op een toets naar keuze om het proces te starten. Enkele seconden later druk je opnieuw op een willekeurige toets, en je USB-stick is bootable.
STAP 5 / Windows vermijden
Tijd om de computer uit te schakelen. Omdat je je USB-stick opstartbaar hebt gemaakt, of een cd hebt gebrand, moet je er ook voor zorgen dat je computer beide herkent voordat hij Windows begint in te laden. Sommige computers herkennen die automatisch, bij andere moet je dat aanpassen in het BIOS. Probeer allereerst om je computer gewoon opnieuw op te starten. Kom je rechtstreeks in het menu van Clonezilla terecht? Goed nieuws! Krijg je gewoon Windows voor je neus, dan moet je op de sneltoets van je Boot menu drukken. Die verschijnt kort op je scherm als je de computer opstart. Kies hier dan je cd of je USB-stick en druk op Enter.
Wanneer je geen Boot menu hebt, moet je het BIOS aanpassen. Druk een paar keer op de Delete-knop en zoek in je BIOS naar de opstartinstellingen. Verander daar de Boot priority en kies USB stick of cd als eerste optie. Vergeet zeker niet om deze instelling opnieuw te wijzigen van zodra de hele procedure gelukt is. Daarna mag je op geen enkele knop meer drukken tot Clonezilla gestart is. Doe je dit toch, dan ga je gewoon naar Windows.
STAP 6 / Spartaans uiterlijk
Zoals ik al zei, ziet Clonezilla er niet bepaald sexy uit, maar dat moet je er bij een gratis programma maar bij nemen. Het eerste menu is nog het mooist. Kies hier Clonezilla Live (Default settings, VGA 1024×768) om Clonezilla te starten. Dit kan een paar minuten duren, terwijl Clonezilla een hele hoop tekst op je scherm tovert. Geen paniek; je hebt niets verkeerd gedaan. Daarna krijg je een blauw scherm te zien waarin Clonezilla je taal vraagt. Nederlands is geen optie, dus selecteer je best Engels. Bij de volgende stap kies je Don't touch keymap om problemen te voorkomen. Kies daarna Start_Clonezilla Start Clonezilla en bevestig met Enter.
STAP 7 / Zonder tussenstap
Vanaf nu is het extra opletten geblazen! In het volgende scherm moet je kiezen of je rechtstreeks van de éne schijf naar de andere wil klonen, of werkt via image-bestanden met een tussenmedium zoals een externe harde schijf. Ik raad je aan om rechtstreeks te werken – zo ben je zeker dat alles ineens fatsoenlijk gebeurt, zonder fouten. Om dat te doen, moet je beide harde schijven – de oude en de nieuwe – tegelijk aansluiten. Heb je een laptop met maar één aansluiting? Kies dan de eerste optie, waarbij je een image maakt op een externe harde schijf. Ik ga me hier concentreren op het rechtstreeks klonen zonder extra externe harde schijf. Klik op Device-device work directly from a disk or partition to a disk or partition om aan de slag te gaan.
STAP 8 / Beginner mode
De volgende stap van Clonezilla zal je misschien verrassen, maar het programma vraagt om te kiezen tussen de Beginner mode en de Expert mode. Hang hier niet de wijsneus uit, en kies de Beginner mode. Omdat je letterlijk alles van je éne harde schijf naar de andere wil kopiëren, kies je bij de volgende stap voor Disk_to_local_disk local disk to local disk clone. Wil je geen volledige harde schijf klonen, maar alleen bepaalde partities? Kies dan een van de andere opties. Opgepast! Van zodra je hier op Enter drukt, begint de rechtstreekse kopie tussen beide harde schijven, zonder verdere waarschuwing. Afhankelijk van de omvang van al je data kan dit makkelijk een paar uur duren. Raak je computer tijdens het proces niet aan, en wacht tot je de melding krijgt dat de kopie gelukt is.
STAP 9 / Harde schijf wisselen
Wanneer je harde schijf succesvol gekopieerd is, mag je de computer niet meteen opnieuw laten opstarten naar Windows. Omdat er twee harde schijven met Windows in je computer zitten, zal er immers snel een foutmelding volgen. Zorg er daarom voor dat je de oude harde schijf verwijdert en enkel de nieuwe aansluit. Omdat Clonezilla letterlijk alles kopieert, ondervind je totaal geen hinder van de schijfwissel.
