Intro
Naast malware en incompatibele stuurprogramma’s hoort ook het installeren van allerlei overtollige programma’s en services tot de belangrijkste softwareoorzaken van een problematisch – lees: traag en zelfs instabiel – systeem. In deze workshop pakken we dat struikelblok grondig aan met behulp van een aantal gratis tools.
Eerst gaan we na welke processen we zoal kunnen afsluiten, en hoe. Vervolgens verwijderen we – ook hardnekkige – programma’s en maken we een aangekoekt register proper. We eindigen in schoonheid met een netjes gedefragmenteerde schijf.
STAP 1: Processen oplijsten
Voer je de opdracht msconfig in het startmenu van Windows uit, dan tref je op de tabs SERVICES en OPSTARTEN allerlei items aan die zich samen met Windows in het geheugen nestelen en dus ook de nodige processortijd afsnoepen. Nu kan je die stal wel vanuit deze tabs uitmesten, maar een betere tool daarvoor is Autoruns.
Pak het gedownloade zipbestand uit en start AUTORUNS.EXE op . Niet schrikken: op de tab EVERYTHING verschijnt een waslijst aan actieve processen. Dat worden er wel al iets minder als je in het menu OPTIONS een vinkje plaatst bij HIDE MICROSOFT AND WINDOWS ENTRIES: je mag er namelijk wel van uitgaan dat die processen koosjer zijn.
STAP 2: Processen analyseren
Op zich is het deactiveren van zo’n proces best makkelijk: het volstaat het vinkje naast zo’n item te verwijderen om ervoor te zorgen dat het niet langer automatisch samen met Windows actief wordt. Het reanimeren is dan niet moeilijker dan het vinkje terug te plaatsen. Of je gaat nog grondiger te werk: klik een item met de rechtermuisknop aan en kies DELETE.
Een behoorlijke delicate operatie weliswaar, want na je bevestiging is die software definitief verdwenen. Voor je je hier aan waagt, dringt zich dus wel een degelijke analyse van het bewuste proces op. Anders gezegd, je moet er zeker van zijn dat het gewraakte item wel degelijk overbodig is.
Klik het item hiervoor met de rechtermuisknop aan en kies in eerste instantie PROPERTIES: op de tab VERSIE krijg je bijkomende informatie die je wellicht op het goede spoor zet. Niet? Kies dan SEARCH ONLINE in het snelmenu: Autoruns speelt de naam van het proces dan door aan speurneus Google. Met wat geluk weet die je wél voldoende feedback te geven.
STAP 3: Programma’s oplijsten en analyseren
De weg naar het verwijderen van geïnstalleerde programma’s heb je vast en zeker al platgetreden: open het Windows CONFIGURATIESCHERM, kies SOFTWARE, open de rubriek PROGRAMMA’S WIJZIGEN OF VERWIJDEREN, selecteer de gewraakte toepassing en druk op VERWIJDEREN.
Het kan echter gebeuren dat een of ander programma zich niet zonder slag of stoot laat de-installeren of dat je niet goed weet wat die toepassing precies doet. Dan is het tijd voor grover geschut: Revo Uninstaller. De commerciële Pro-variant is weliswaar een stuk krachtiger (circa € 28), maar wij volstaan hier met de gratis versie. Download en installeer de tool.
Zodra je die opstart, verschijnen de icoontjes van zowat alle geïnstalleerde programma’s. Wil je meer informatie over een bepaald item, klik het dan met de rechtermuisknop aan en kies INFO-LINK OPENEN of HULP-LINK OPENEN (als die beschikbaar is): je wordt dan doorverwezen naar de site van de producent. Of je klikt op ZOEK OP GOOGLE als je deze zoekgigant voor je kar wil spannen (inclusief extra advertenties bovenaan).
STAP 4: Programma’s verwijderen
Wil je zo’n toepassing echt weg, klik ze dan met de rechtermuisknop aan en kies DE-INSTALLEREN. Je kan nu uit vier verwijdermethodes kiezen. De eerste methode is die waarvan ook Windows zich bedient (zie stap 3).
De tweede methode gaat al een stap verder en de standaardmethode gaat nog iets grondiger tewerk: die controleert ook het register en enkele ‘populaire’ plekken op je schijf op eventuele restanten van het programma.
We raden je aan die methode te gebruiken. De vierde en laatste methode kan erg lang duren gezien die het complete register én schijf uitpluist. Revo is wel zo wijs om eerst een systeemherstelpunt te maken.
Stel echter dat een of ander programmavenster geopend is en je hebt geen benul bij welke toepassing dat hoort. Ook dan kan Revo je helpen. Start de tool op en klik JACHTMODUS aan. Er verschijnt een icoontje dat je vervolgens naar het betreffende venster versleept: je leest nu meteen af welk uitvoerbaar bestand achter dat venster steekt.
Bovendien kan je, wanneer je de muisknop loslaat, vanuit een snelmenu het bijhorende proces beëindigen en/of verwijderen, of de tool zonder pardon de-installeren.
STAP 5: Overbodige registersleutels oplijsten
Ook na het verwijderen van allerlei overtolligheden doe je er goed aan – voorzichtig weliswaar – de bezem door het register te halen. Wanneer je Windows langere tijd gebruikt, duiken in dat register namelijk wel vaker overbodige of ongeldige sleutels op.
Een geschikte tool daarvoor is Wise Registry Cleaner en ook daar hebben we genoeg aan de gratis versie (op de site vind je trouwens ook een portable version terug die geen installatie behoeft en die je dus ook van op een USB-stick kan zetten). Tijdens de installatie wordt wel om je e-mailadres gevraagd, maar dat hoef je niet noodzakelijk mee te delen.
Op de vraag of je ook Wise Disk Cleaner wil downloaden hoef je evenmin in te gaan. Start je de tool voor de eerste keer op, dan krijg je het voorstel hetzij een systeemherstelpunt, hetzij een volledige registerback-up te maken. Veiligheid voor alles, en dus ga je best voor die laatste optie.
Na afloop kan je de back-up altijd nog terugzetten vanuit het hoofdvenster van Wise: klik daar de knop REGISTER HERSTELLEN VANUIT BACK-UP aan en selecteer de gewenste back-upversie. In datzelfde venster merk je in het linkerpaneel alle categorieën op die de tool op overtolligheden zal onderzoeken.
Je kan de standaardselectie gerust ongemoeid laten en met de knop START NIEUWE SCAN de analyse in gang zetten. Even later duiken in het rechterpaneel dan alle items op die wellicht in aanmerking komen voor eliminatie.
STAP 6: Registersleutels analyseren en verwijderen
De neiging is wellicht groot om achtereenvolgens de knoppen ALLE REGELS SELECTEREN(CTRL+A) en PROBLEMEN REPAREREN (CTRL+F) in te drukken, maar die borstel vinden we net iets te grof. Wise maakt namelijk een onderscheid tussen veilig te repareren sleutels en mogelijk te repareren sleutels, en standaard plaatst de tool alleen een vinkje bij de eerste categorie (die krijgen een groen schildje mee).
Een verstandige keuze, zo vinden we! Wil je trouwens eerst meer informatie over een of andere sleutel, dan hoef je die maar aan te klikken: in het venster onderaan krijg je dan wat bijkomende informatie te zien en via de optie OPENEN IN REGISTER EDITOR kan je zelfs direct naar de juiste sleutel in Regedit springen – hoewel ons dat vooral toch materie lijkt voor de gevorderde gebruikers.
Laat dus de standaardselectie – alleen ‘veilige’ sleutels – ongemoeid, en druk dan maar op de knop PROBLEMEN REPAREREN. Op de statusregel kan je de vorderingen volgen. Op het einde van de rit lees je daar onder meer af hoeveel problemen (van welke categorie) er zijn verwijderd.
Merk je na die operatie toch onregelmatigheden op (programma’s die weigeren op te starten of niet correct functioneren, bijvoorbeeld), dan kan je in eerste instantie de zonet uitgevoerde wijzigingen terugdraaien. Dat doe je via de knop VERANDERINGEN IN HET REGISTER ONGEDAAN MAKEN, waarna je het juiste tijdstip aanklikt en met de knop HERSTELLEN netjes naar de vorige situatie terugkeert.
STAP 7: Defragmenteren en optimaliseren
Hoe meer bestanden je creëert, wist en weer creëert, hoe meer kans dat die versnipperd in het datagebied van je schijf terechtkomen. Nu beschikt Windows wel over een eigen wapen om fragmentatie tegen te gaan, maar Smart Defrag heeft een paar extra’s die het wel handiger maken – wel even opletten tijdens de installatie dat je niet ongewild mee de Iobit toolbar mee in je systeem plant.
Allereerst geef je via vinkjes te kennen welke partities Smart Defrag moet aanpakken. Vervolgens druk je de knop ANALYSEER in, waarna een rapport je diets maakt hoe gebrokkeld je schijf wel is. Luidt het verdict ‘defragmenteren’, dan hoef je maar de START-knop in te drukken.
Hoewel… In het uitklapvenster ernaast kan je eerst uit drie opties kiezen: DEFRAGMENTEREN, SNEL OPTIMALISEREN en GRONDIG OPTIMALISEREN. Het verschil? De laatste twee opties plaatsen vaak gebruikte bestanden in de snelst toegankelijke gegevensgebieden (bij ‘Snel defragmenteren’ geldt dat alleen voor systeembestanden). Op elk moment kan je de operatie trouwens stopzetten of pauzeren.
STAP 8: Defragmentatie inplannen en automatiseren
Smart Defrag maakt van het defragmenteren dan wel een pijnloos proces, je moet er natuurlijk wel telkens zelf aan denken. Hoewel, zelfs dat hoeft niet. Je kan namelijk perfect zo’n defragmentatie- en optimalisatieronde op gezette tijden laten uitvoeren. Dat doe je via de knop PLAN.
Selecteer de gewenste partitie(s), plaats een vinkje bij TAAKPLANNING AAN, druk op CONFIGURATIE, open de tab SCHEMA om geschikte tijdstippen in te stellen en kies de gewenste optie in het uitklapmenu bij ACTIE. Ook handig is de knop AUTO DEFRAG. Wanneer je die functie activeert, installeert de tool zich geruisloos op de achtergrond en defragmenteert ze automatisch de recentst en frequentst gebruikte bestanden.
Je beslist zelf op welk(e) volume(s) dat moet gebeuren en wanneer je een pauze wil inlassen – standaard gebeurt dat zodra het processorgebruik de 20% overstijgt. En laat het nu die puzzelstukjes maar netjes bij elkaar harken!
