Hoe weet de desktop nog te overleven in een wereld waarin je tegenwoordig vrijwel overal laptops ziet? Nu, de klassieke toren heeft nog altijd meer te bieden dan je in eerste instantie zou denken.
Waar je jaren geleden op kantoren nog overal desktops zag staan bij de bureaus, vind je nu steeds vaker laptops. In de nieuwe realiteit van hybride werken en flexplekken is een laptop in veel gevallen ook gewoon handiger. Het is namelijk niet zo leuk om een desktop overal mee naartoe te slepen. Als je op een vaste plek werkt, dan maakt het verschil tussen een laptop of desktop natuurlijk niet zo veel uit, behalve als je bepaalde specifieke vereisten hebt. Sommige mensen hebben natuurlijk voor hun werk (of hobby) zoveel mogelijk (grafische) kracht en/of opslagruimte nodig en dan is een desktop toch nog steeds de beste keuze, al zijn er natuurlijk tegenwoordig ook heel veel krachtige mobiele workstations beschikbaar. Desktop-pc’s zijn dus voor veel mensen niet meer echt nodig, maar we zullen hier wat verder ingaan op hoe deze apparaten zich vandaag de dag toch nog bestaansrecht toe-eigenen.
De krachtigste onderdelen
Wil je beschikken over de krachtigste onderdelen voor bijvoorbeeld grafisch werk, videobewerking, gaming of andere intensieve taken? Dan is een desktop nog steeds de beste optie. Het lijkt soms alsof je in laptops net zulke krachtige onderdelen kan krijgen als in desktops. Als je bijvoorbeeld kijkt naar de grafische kaarten van Nvidia, dan heten de laptop- en desktopvarianten in principe hetzelfde, maar er zit toch een heel groot verschil tussen een Nvidia GeForce RTX 4090 in een laptop en een Nvidia GeForce RTX 4090 in een desktop. Als je je wat meer verdiept in de specificaties, dan zie je bij de laptopvarianten van deze grafische kaarten meestal ook wel “laptop GPU” of “mobile GPU” staan, ook al komt dat in de marketing van deze laptops natuurlijk niet naar voren. Ook bij processors van Intel is het erg gemakkelijk om ervanuit te gaan dat een Intel Core i9 in een laptop hetzelfde is als een Intel Core i9 in een desktop. Je moet echt naar de volledige productnaam of naar de kloksnelheden kijken om het verschil te zien. Zo gaat het in laptops bijvoorbeeld om de Intel Core i9-13900HX en in desktops om de Intel Core i9-13900K (of KF/KS). Als je de desktopvariant van de i9 in het echt ziet, dan is het nog niet zo vreemd om te denken dat die ook in een laptop zou passen, maar als je een desktopvariant van de RTX 4090 in je handen houdt of in een pc ziet, dan snap je meteen dat de variant in laptops nooit precies hetzelfde kan zijn. Omdat laptops natuurlijk in de meeste gevallen compact en draagbaar moeten zijn, is het logisch dat je niet alle kracht van een desktop hierin kwijt kan. De krachtigste onderdelen zijn namelijk niet bepaald compact, dus daar is genoeg ruimte voor nodig.
Meer ruimte voor van alles
Als je dan toch ruimte maakt voor een aantal van die grote onderdelen, dan is er meteen ook ruimte voor andere dingen die niet (of in mindere mate) in een laptop passen. Er is meer ruimte voor koeling, zodat een krachtige desktop ook minder lawaai hoeft te maken dan een krachtige laptop. Dit verschil merk je vooral bij gaminglaptops en -desktops, want tijdens het gamen wordt er veel gevraagd van je CPU en GPU en dat zorgt ervoor dat die onderdelen ook vrij heet kunnen worden. In een laptop is er maar een beperkte ruimte voor koeling, maar je vind hier meestal wel een aantal kleine ventilatoren die heel hard moeten draaien om de temperaturen op een acceptabel niveau te houden en dat brengt een hele hoop lawaai met zich mee. In een desktop van een gemiddeld tot groot formaat kan je veel meer en ook veel grotere ventilatoren kwijt (en dingen zoals waterkoeling en radiatoren), waardoor de individuele ventilatoren minder hard hoeven te draaien en dus een stuk stiller (kunnen) zijn. Verder kan je bijvoorbeeld ook nog veel meer (en grotere) harde schijven en/of SSD’s kwijt in een desktop. In moderne laptops zitten meestal al geen harde schijven meer, maar vaak gewoon een of twee SSD’s. Standaard krijg je meestal één M.2 NVMe SSD en ruimte voor eventueel nog zo’n zelfde SSD. In een desktop van een redelijk formaat, kan je tegenwoordig nog steeds meerdere harde schijven, SATA SSD’s en M.2 NVMe SSD’s kwijt. Als je dus heel veel opslag nodig hebt en je liever niet allemaal externe harde schijven of SSD’s via usb-hubs aan je laptop wil hangen, dan is een desktop een mooie opbergplaats voor vrijwel alle opslagruimte die je maar nodig kan hebben. Op een standaardformaat (ATX) moederbord voor desktops krijg je over het algemeen ook toegang tot veel meer poorten. Hierdoor kan je gemakkelijk een hele hoop accessoires aansluiten, waaronder usb-accessoires, audioapparaten en bijvoorbeeld extra beeldschermen, zonder allerlei adapters of hubs te moeten gebruiken. In sommige desktops kan je zelfs nog een diskdrive kwijt, al wordt daar in moderne desktops meestal ook geen ruimte meer voor gemaakt.
Zelf bouwen of kant-en-klaar kopen
Een ander groot voordeel van een desktop is dat je ervoor kan kiezen om hem zelf in elkaar te zetten of om gewoon een kant-en-klaar model te kiezen. Nu zijn er natuurlijk ook wel wat opties te vinden voor laptops die je zelf in elkaar kan zetten, maar dat is veel minder gebruikelijk en waarschijnlijk ook veel ingewikkelder vanwege het compacte formaat. Voor mensen die geen zin hebben in gedoe en gewoon zo snel mogelijk een werkende desktop willen, is een kant-en-klare pc van een bekend merk een goede optie. Als het je echter wel leuk lijkt om je eigen pc te bouwen, dan is dat een goede manier om ervoor te zorgen dat hij precies aan je eisen voldoet. Bij sommige retailers kan je ook zelf een desktop samenstellen en die door iemand anders laten bouwen om hetzelfde voordeel te hebben, maar het is goedkoper om zelf de losse onderdelen te bestellen en de pc in elkaar te zetten. Het is tegenwoordig ook niet zo heel ingewikkeld meer om zelf een pc te bouwen. Er zijn online (bijvoorbeeld op YouTube) en in ons vorige dubbelnummer (editie 419-420) veel handige hulpmiddelen beschikbaar. Daardoor kan je uitvinden wat je allemaal nodig hebt en hoe je de onderdelen op elkaar aansluit. Daarnaast kan het ook gewoon leuk zijn om je pc zelf een beetje te kunnen ontwerpen. Als je van RGB-verlichting houdt, kan je het zo gek mogelijk maken met een moederbord, RAM, een grafische kaart, een CPU-koeler, ventilatoren en nog veel meer onderdelen die allemaal van RGB voorzien zijn, maar als je liever gewoon zo weinig mogelijk afleidingen wil en wat kosten wil besparen, dan kan je er ook gewoon een volledig zwarte doos van maken.
Relatief gemakkelijk upgraden
Wat ook erg handig is bij een desktop, zeker als je hem zelf in elkaar hebt gezet, is dat je hem relatief gemakkelijk kan upgraden. Kant-en-klare pc’s van bekende merken, zoals HP of Dell, willen nog wel eens hun eigen aangepaste onderdelen gebruiken (zoals moederborden) die niet altijd zomaar te vervangen zijn, maar zelfs dan kan je vaak nog wel onderdelen zoals grafische kaarten, RAM-sticks, harde schijven en SSD’s vervangen. Als je je eigen pc hebt gebouwd (of er bij een kant-en-klare pc geen aangepaste onderdelen worden gebruikt), kan je ook vrij gemakkelijk vrijwel elk ander onderdeel vervangen, van de CPU of het moederbord tot de hele behuizing. Als je een laptop openschroeft en de achterkant los weet te halen, dan kan je meestal alleen de SSD vervangen, een extra SSD toevoegen en heel af en toe ook de RAM-sticks vervangen. Dit betekent dat je laptop na een aantal jaar toch wel verouderd zal zijn en als je dan betere prestaties wil, moet je meteen een hele nieuwe laptop kopen. Bij een desktop kan je in de eerste instantie gewoon wat losse onderdelen upgraden. Als je een luchtkoeler voor je CPU in je pc hebt, dan kan die misschien wel een decennium of langer meegaan, dus dat is een onderdeel wat je niet zo gauw hoeft te vervangen en ook dingen zoals SSD’s kan je heel lang blijven gebruiken. Wil je echt een flinke upgrade? Dan kan je ook gewoon je hele moederbord vervangen en vervolgens weer de nieuwste processor en het snelste werkgeheugen toevoegen. Wanneer je de belangrijkste onderdelen gaat upgraden, zal dat echter niet altijd even goedkoop zijn, maar je hoeft in ieder geval niet alles in één keer te vervangen en soms kan je ook nog wat geld terugkrijgen als je je oude onderdelen (zoals een grafische kaart) doorverkoopt.
Betere prijs-kwaliteitverhouding
Naast het feit dat je bij desktops geld kan besparen wanneer het tijd is om een van je onderdelen te upgraden, is een desktop vaak sowieso goedkoper dan een laptop met vergelijkbare specs. Het kost fabrikanten meer om alle aangepaste onderdelen te ontwikkelen voor de compacte en veelal unieke behuizing van hun laptops en daarnaast zitten er natuurlijk ook nog een beeldscherm, een toetsenbord en een trackpad ingebouwd. Dat zijn dingen die je bij een desktop overigens natuurlijk ook nog los moet aanschaffen, maar die hoef je in ieder geval niet weer elke keer geforceerd te upgraden als een ander onderdeel verouderd is, zoals dus wel het geval is bij een laptop. Als je je desktop zelf samenstelt, dan bespaar je nog meer geld. Je hoeft dan niet per se alles van één merk te kopen en je zet zelf de pc in elkaar, dus dat bespaart ook weer kosten. Als draagbaarheid niet zo belangrijk voor je is, dan is het veel voordeliger om voor een desktop te kiezen. Zeker bij dure gaming-pc’s kan je vaak beter voor een desktop kiezen, omdat je daar betere prestaties kan krijgen en de sterkste gaminglaptops meestal zo zwaar zijn en zo’n beperkte batterijduur hebben dat ze toch niet echt meer heel draagbaar zijn.
De desktop gaat nog nergens heen
Ondanks het feit dat laptops steeds beter worden, lijken desktops toch nog niet te verdwijnen. Als je je pc niet per se overal mee naartoe hoeft te nemen, dan krijg je bij een desktop gewoon meer kracht, meer waar voor je geld en veel meer vrijheid. Je kan zelf de onderdelen bij elkaar zoeken en in elkaar zetten, plus je kan (vrijwel) elk onderdeel vervangen. Misschien dat er een punt komt waarop we de krachtigste onderdelen ook in een laptopformaat kwijt kunnen en dat we laptops ook gemakkelijker zelf kunnen aanpassen en in elkaar kunnen zetten. Misschien dat de desktop dan echt overbodig wordt, maar dat punt hebben we nog niet bereikt. Als dat al gebeurt, zal het in ieder geval niet snel gebeuren, want we zien nu bijvoorbeeld grafische kaarten alleen nog maar steeds groter worden. Je kan dus met een gerust hart in een desktop investeren als je een pc zoekt waar je nog een lange tijd mee vooruit kan.
