Dagelijks verbinden we meer en meer apparaten met het draadloze netwerk. De verbindingen worden steeds sneller en amper twee jaar na WiFi 6 is het alweer tijd voor WiFi 6E. Maar wat betekent die upgrade voor ons? Niets is frustrerender dan een onbetrouwbare internetverbinding. Je filmpje blijft vasthangen, je collega’s klinken als marsmannetjes tijdens de onlinevergadering of je foto op Instagram wil maar niet uploaden. Waaraan ligt het? Je toestel, je router, je internetabonnement? In 2020 kwam het allernieuwste wifi-protocol op de markt: WiFi 6E. Wordt die nieuwe verbinding de grote verlossing van al onze internetfrustraties? En vooral, is het nu dan dringend tijd om te upgraden?
Zo werkt wifi
Om te begrijpen hoe de verschillende wifi-protocollen de internetverbinding bij jou thuis beïnvloeden, moet je uiteraard eerst begrijpen hoe een draadloze internetverbinding werkt en wat wifi eigenlijk is. De term WiFi is een afkorting van Wireless Fidelity en staat dus voor een betrouwbare draadloze verbinding. We gebruiken die draadloze verbinding dagelijks massaal om de bedrade internetverbinding via een modem, router of access point naar onze mobiele apparaten te sturen. De technologie die erachter schuilt, is natuurlijk veel te complex om in een kort artikel uit te doeken te doen, daarom proberen we met erg vereenvoudigde voorstellingen alleen uit te leggen wat je echt moet begrijpen om het totaalplaatje te snappen. Wifi is niet meer of minder dan een erg complexe radiogolf. Golven komen in de natuur ook overal voor, denk maar aan lichtgolven, geluidsgolven, stralingsgolven, … De frequentie van lichtgolven bepaalt bijvoorbeeld welke kleuren we zien, de frequentie van geluidsgolven bepaalt welke toon we horen. Wifi-golven dragen net zoals licht en geluid bepaalde informatie over. Ze zetten namelijk een digitaal signaal (een combinatie van nullen en eentjes) om in een analoog radiosignaal dat dan opnieuw wordt omgezet in een digitaal signaal. Die digitale signalen omvatten alle informatie die op het web te vinden is: webpagina’s, foto’s, filmpjes, games, enz. Voor een computer is het filmpje dat je bekijkt op YouTube niet meer of niet minder dan een erg lange code. Die code kan dankzij wifi draadloos verstuurd naar om het even welk digitaal apparaat met een wifi-ontvanger. Het doet dat door een radiogolf te ‘moduleren’ en op die manier een code te versturen.
Een golf moduleren kan op drie manieren: je kan de amplitude (hoogte van de golven) groter of kleiner maken, je kan kiezen voor een hogere of lagere frequentie (aantal golven per seconde) of je kan de fase moduleren (moment waarop de golf telkens een piek bereikt). Laat ons het voorbeeld nemen van frequentie. Om een digitaal signaal door te sturen, kan er bijvoorbeeld afgesproken worden dat twee ‘pieken’ per seconde (2 Hz) staan voor een ‘0’ en 4 pieken per seconde (4 Hz) voor een ‘1’. Stuurt een zender op drie seconden tijd een golf van 2 Hz, daarna een van 4 Hz en tot slot opnieuw een van 2 Hz uit, dan weten we volgens onze afgesproken code dat de oorspronkelijk verbonden boodschap 0-1-0 was. Een filmpje op TikTok bestaat uiteraard uit een veel complexere code dan 0-1-0. Als we voor elk stukje van de code een seconde zouden moeten wachten, zou het oneindig lang duren vooraleer we ons filmpje te zien zouden krijgen. Over de jaren heen zijn wetenschappers erin geslaagd om de golven zodanig te moduleren door tegelijk de amplitude, frequentie en fase te moduleren, dat er telkens langere codes per seconde verzonden konden worden. Maar als de boodschap telkens complexer wordt, moet de ontvanger (lees: je wifi-ontvanger) ook telkens slimmer worden. Om ons alles visueel wat makkelijker voor te kunnen stellen, kunnen we wifi-verbindingen zien als autosnelwegen tussen een zender en een ontvanger. De stukjes code die verzonden worden, kunnen we beschouwen als het verkeer. Bandbreedtes (2.4 GHz, 5 GHz en 6 GHz) kunnen we zien als de breedte van de autosnelweg. De aparte frequentiebanden stellen we voor als rijstroken. In wat volgt leggen we a.d.h.v. deze metaforen uit welke verbeteringen wifi doorheen de geschiedenis heeft ondergaan.
Geschiedenis in een notendop
Begin 1999 werd WiFi 1 uitgebracht als eerste gecommercialiseerd protocol. Het kon op dat moment uitsluitend data versturen via de 2.4-GHz-bandbreedte. Niet veel later datzelfde jaar voegde WiFi 2 daar de 5-GHz-bandbreedte aan toe. In vergelijking met het 2.4-GHz-spectrum is 5 GHz heel wat breder. Verwijzend naar de metafoor van de autosnelweg kunnen we stellen dat er op de 5 GHz veel meer verkeer op hetzelfde moment voorbij kan rijden. Een 5-GHz-verbinding kan m.a.w. op kortere termijn meer data verwerken en is dus sneller. Het nadeel van 5 GHz is dat de golven korter zijn en daardoor minder ver reiken dan bij een 2.4-GHz-verbinding. In 2003 kwam WiFi 3 op de markt, wat voor de meesten de eerste aanraking werd met draadloos internet in huis. Zes jaar later, in 2009, verbeterde WiFi 4 de ondersteuning voor een groot aantal toestellen dat tegelijkertijd verbinding wil maken dankzij MIMO-technologie. MIMO staat voor multiple-in-multiple-out. Daardoor kon één gebruiker tegelijk over meerdere rijstroken van de snelweg rijden. Zo konden meerdere apparaten op hetzelfde moment stabiel in verbinding blijven, maar konden ook complexere codes (lees: grotere dataoverdrachten) in stukjes verdeeld worden en over meerdere rijstroken tegelijk vervoerd worden. De stukjes werden dan bij de ontvanger terug aan elkaar gekleefd. Vanaf 2013 konden we dankzij WiFi 5 genieten van beamforming. Vóór de komst van deze technologie werden de radiogolven van een wifi-apparaat altijd in gelijke mate in alle richtingen uitgezonden.
Beamforming bundelt de golven en stuurt die gericht naar het apparaat dat verbinding probeert te maken. Daardoor gaan er minder golven verloren en kunnen gegevens efficiënter overgedragen worden. WiFi 5 is trouwens nog altijd het meest gebruikte wifi-protocol. Drie jaar geleden zorgde WiFi 6 voor een grote snelheidsverbetering. Dankzij nieuwe technologieën zoals MU-MIMO en OFDMA werd het mogelijk om data met snelheden van maar liefst 10 Gbit/s te versturen. MU-MIMO (Multiple User MIMO) zorgt vooral voor een snelheidsverbetering als er weinig apparaten tegelijkertijd verbonden zijn. Tot voor WiFi 6 kon slechts één gebruiker tegelijk op een bepaalde rijstrook rijden. Als er meerdere apparaten tegelijk verbonden waren, moesten gebruikers elkaar afwisselen als ze op dezelfde rijstrook wilden rijden. Dankzij MU-MIMO kunnen verschillende gebruikers nu tegelijk data overdragen. OFDMA (Orthogonal Frequency-Division Multiple Access) biedt dan weer voordeel als er veel gebruikers tegelijk verbonden zijn. Dankzij OFDMA kunnen rijstroken onderverdeeld worden in subrijstroken, waardoor twee auto’s naast elkaar tegelijk over dezelfde strook kunnen rijden. De combinatie van beide technologieën zorgde voor de spectaculaire vooruitgang in snelheid.
WiFi 6 vs. WiFi 6E
In se zijn WiFi 6 en WiFi 6E eigenlijk dezelfde technologie. Het verschil tussen beide protocollen kan je afleiden uit de naam. De ‘E’ in WiFi 6E staat voor ‘extended’. Dezelfde technologie werd namelijk uitgebreid naar een nieuwe bandbreedte: die van 6 GHz. Op het eerste gezicht lijkt WiFi 6E misschien weinig vernieuwing te brengen, maar voor een selecte doelgroep kan de nieuwe bandbreedte toch een significant voordeel opleveren. Laten we teruggrijpen naar de metafoor van de autosnelweg. We weten al dat 5 GHz een bredere snelweg is voor data dan 2.4 GHz en dat grote, complexe stukken data dus sneller vervoerd kunnen worden over de 5-GHz-bandbreedte. De 2.4-GHz-bandbreedte heeft dan weer als voordeel dat de radiogolven een groter bereik hebben. Hetzelfde geldt voor 6 GHZ tegenover 5 GHz (en dus ook tegenover 2.4 GHz). 6 GHZ is nog breder dan 5 GHz en kan dus nog grotere stukken data overdragen in dezelfde tijdspanne. Ook hetzelfde nadeel geldt: de reikwijdte van 6 GHz is kleiner dan die van 5 GHz, die op zijn beurt ook al kleiner was dan die van 2.4 GHz. Waarom is die extra brede snelweg dan zo interessant? Elk apparaat dat verbinding kan maken met een wifi-netwerk kan data versturen via de 2.4-GHz-bandbreedte. Een heel groot deel van onze huidige toestellen kan dat ook via de 5-GHz-bandbreedte. De breedste rijstroken van de 5 GHz-snelweg zijn echter voorbehouden voor radars.
Na jaren van technologische vooruitgang en een exponentiële groei aan verbonden apparaten raken onze snelwegen stilaan verzadigd. Vandaar dat er werd beslist om een nieuwe, extra brede snelweg te openen: de 6-GHz-bandbreedte. Eigenlijk kunnen we die nieuwe bandbreedte zien als een VIP-snelweg. Alleen de allernieuwste, allersnelste en meest dataverslindende apparaten krijgen toegang tot die nieuwe snelweg. Het grote voordeel daarbij is dat die nieuwe toestellen, die anders grote stukken van de oudere snelwegen zouden bezetten, nu opnieuw plaats laten aan de oudere toestellen. Als je bijvoorbeeld een splinternieuwe gamingcomputer hebt gekocht, waar je de allernieuwste games met indrukwekkende graphics op wil spelen en die zou aansluiten op je oude WiFi-installatie, dan zou het zomaar eens kunnen dat je de snelweg opstopt voor al je andere verbonden apparaten. Stel dat je dan al het dataverkeer van die nieuwe computer via een aparte snelweg kan versturen, dan ondervinden je oudere apparaten daar eigenlijk helemaal geen last van. Het resultaat: zowel je oude als nieuwe apparaten blijven stabiel verbonden.
Welke apparaten ondersteunen WiFi 6E?
Het korte antwoord: heel weinig. WiFi 6 werd uitgebracht in 2018, maar het heeft eigenlijk tot eind 2020 geduurd vooraleer er meer en meer slimme apparaten op de markt kwamen die het nieuwe protocol ondersteunden. Hetzelfde gebeurt nu met WiFi 6E. Het protocol is er al sinds 2020, maar nu, eind 2022, is er eigenlijk slechts een handvol apparaten beschikbaar die gebruik kunnen maken van de technologie. Vooral de vlaggenschiptelefoons die op Android draaien, kunnen al gebruik maken van WiFi 6E. We denken dan aan de topmodellen uit de Galaxy reeks van Samsung of de Pixel-toestellen van Google. iPhone gebruikers zullen nog even moeten wachten, want zelfs de nieuwste iPhone 14- en 14 Pro-modellen ondersteunen de recente draadloze technologie niet. Ook bij de laptops zijn het vooral de topmodellen zoals de HP Spectre x360 of de ASUS ZenBook Duo of gaming laptops zoals de Razer Blade 14 en de MSI Raider die gebruik kunnen maken van WiFi 6E. Zelfs de ‘next-gen’-gamingconsoles zoals de PlayStation 5 of de Xbox Series X, die erg veel data verslinden, bieden geen ondersteuning voor WiFi 6E. Voor wie een nieuwe router nodig heeft en toch meteen voor WiFi 6E wil gaan, is er een beperkte keuze bij o.a. Netgear, ASUS, Linksys en TP-Link. Schrik niet: je zal voor een WiFi 6E-router in het algemeen wel wat dieper in de buidel moeten tasten dan voor een standaardrouter. In de Europese Unie haalt WiFi 6E trouwens nog niet dezelfde snelheid als in de Verenigde Staten. Er moest namelijk eerst gestemd worden of de 6 GHz-bandbreedte wel opengesteld mocht worden voor wifi-verkeer. De EU keurde de technologische vernieuwing vorig jaar gedeeltelijk goed. Voorlopig krijgen WiFi 6E-routers in de EU 500 MHz extra bandbreedte voor de draadloze gigabitverbindingen. Dat is iets minder dan de helft van het volledige spectrum.
Voor wie is WiFi 6E geschikt?
Eigenlijk is WiFi 6E vooral nog (nabije) toekomstmuziek. Voor het overgrote deel van de bevolking is het op dit moment niet zo zinvol om meteen een WiFi 6E-router in huis te halen, zeker niet als je huidige router al WiFi 6 ondersteunt. Wanneer kan je het wel overwegen? Als je al een aantal toestellen in huis hebt die WiFi 6E ondersteunen en als je daarbovenop ook nog eens heel veel data gebruikt. Ben je een gamer die in 4K de nieuwste games speelt met je Virtual Reality-headset, dan valt het misschien te overwegen om nu meteen te veranderen. Het kan ook zijn dat je pas bent verhuisd en dat je sowieso een nieuwe wifi-installatie moet kopen. Denk je eraan om in de toekomst een prachtige 8K-televisie in je woonkamer te plaatsen en je huis vol te hangen met intelligente apparaten, zoals een slimme thermostaat, zelfsluitende gordijnen, draadloze verlichting en wifi-speakers? Ook dan kan het lonen om nu meteen in de toekomst te investeren en voor WiFi 6E te gaan. In alle andere gevallen is het op dit moment voldoende om vol spanning uit te kijken naar nieuwe toestellen die het de moeite waard zullen maken om de overstap te wagen en je oude router nog even te laten hangen.