De wereld van handheldgaming is niet meer hetzelfde sinds februari van dit jaar, hoewel niet iedereen ervan op de hoogte is. Dat is namelijk het moment geweest dat de eerste mensen hun langverwachte Steam Deck binnenkregen. De gamingtablet die aan de Nintendo Switch doet denken, is stiekem een volwaardige pc. Wij verkenden de mogelijkheden.
De Steam Deck is een indrukwekkend stukje hardware dat Valve over de jaren heeft getest en gemaakt. Iedereen die al over een flinke lijst aan games bezit op Steam krijgt met de aankoop van de Steam Deck direct toegang tot deze collectie, in handformaat. Maar de Steam Deck is ook bijzonder populair onder retrogamers die met allerlei emulators spellen kunnen spelen: van Boulder Dash voor de Commodore 64 tot Mario Kart DS. Er is zelfs een emulator om Nintendo Switch-games te spelen, hoewel Nintendo alle video’s over deze vondst verwijdert. De Steam Deck is dus een fantastisch voorbeeld van hoe je het meeste kan halen uit draagbaar gamen, maar daar houdt de kracht van het apparaat niet op.
De nieuwste hardware van de legendarische gameontwikkelaar Valve is in principe niets meer dan een computer die op SteamOS draait, Valves eigen besturingssysteem. De Steam Deck draait namelijk op Linux, en om precies te zijn op Proton: een op Linux-gebaseerde compatibiliteits-skin waarmee de meeste Windows-toepassingen op Linux kunnen worden uitgevoerd. Het is dus in principe mogelijk om de Steam Deck als een computer te gebruiken, en met specs zoals een quad-core AMD Zen 2 CPU, een unieke AMD RDNA 2 grafische kaart, 16 GB LPDDR5 RAM en met Wi-Fi 5 en Bluetooth 5 is het niet eens een slechte computer. Er zijn mensen die nog steeds moeite hebben om Middle-earth: Shadow of Mordor op 60 frames per seconde te spelen, en met de 100 fps die de Steam Deck haalt, blijkt hoe krachtig hij daadwerkelijk is.
Steam Deck als pc gebruiken
Valve wist wat ze deden toen ze de Steam Deck ontwikkelden, want alles draait om functionaliteit. Zo kan je via de optie-knop (aangeduid met drie puntjes) onder de rechterjoystick naar de Quick Settings gaan, waar je standaardzaken als audio en helderheid, en verbindingen zoals wifi of bluetooth kan regelen. Maar zoals Valve toont, zijn ze niet bang om je de mogelijkheid te geven helemaal los te gaan. Je kan zelf de framerate en refresh rate aanpassen, de resolutie scalen naar je eigen wensen en instellen of je de teller met de fps in beeld wil, of zelfs de temperaturen van alle interne componenten zoals de CPU en grafische kaart. Onder de linkerjoystick kan je de Steam-opties raadplegen, waar je instellingen vindt voor de media, de algemene instellingen en de power-knop. Daarmee kies je tussen slaapmodus, opnieuw opstarten, afsluiten en Switch to Desktop die je, zoals de naam doet vermoeden, naar de desktopmodus brengt. In nog geen tien seconden ben je in desktopmodus, en daar begint het echte werk.
Het is belangrijk om te weten dat de Proton-laag van Linux geen Windows is, ondanks de ingebouwde compatibiliteit voor veel applicaties. Dat gezegd zijnde: als je eenmaal het systeem doorhebt, dan valt het allemaal wel mee. Op het bureaublad vind je het mapje Discover, en daarin kan je bijna elke applicatie vinden die je nodig hebt. Zo installeerden wij Mozilla Firefox als onze standaardbrowser, en waren we verbaasd toen we de webversie van Slack hadden geopend en erachter kwamen dat de Discover-store ook gewoon de normale versie van het professionele chatplatform bevatte. De mogelijkheden zijn eindeloos, maar hoe productief kan je daadwerkelijk zijn op het kleine (7 inch) IPS-paneel met een resolutie van 1280 x 800 pixels?
USB-hub is je beste vriend
De Steam Deck is een ideale gamingcompagnon en beschikt ook over vier bizarre manieren om het apparaat te bedienen: je hebt de standaardjoysticks, twee numpads, twee trackpads, het 7 inch-touchscreen en je kan de Steam Deck ook nog met de ingebouwde gyroscoop bedienen door je handen op en neer te bewegen. Dat is allemaal leuk en aardig, maar dit werkt niet (ideaal) in desktopmodus. De trackpad kan je als muis gebruiken, en dan moet je ook op de trackpad drukken om die als linkermuisknop te gebruiken, maar in de praktijk verplaatste de cursor zich wanneer we op het knopje drukten, waardoor we uiteindelijk nergens op klikten. De oplossing? Een usb-c-hub. Toen ze de Steam Deck aan het ontwikkelen waren, was de mogelijkheid om de minicomputer naar eigen inzicht te gebruiken een belangrijk aandachtspunt. En dat geldt ook voor accessoires die je kan aansluiten. Als je de Steam Deck gebruikt als gamingapparaat, dan kan je bijna elke controller van verschillende merken aansluiten, zonder de gamingmodus te verlaten. Dit is niet anders in de desktopmodus: wij gebruikten een simpele usb-c-hub met een HDMI-aansluiting voor het beeldscherm, en vier usb-ingangen om onze muis, ons mechanisch toetsenbord en af en toe om een hoofdtelefoon aan te sluiten. Als je om een of andere reden slechts plek hebt om een extern apparaat aan te sluiten, dan raden we je aan om een muis te verbinden.
Via de Steam Deck kan je een toetsenbord op het scherm activeren, dus als je moet typen zonder toetsenbord, komt het wel goed. Maar zonder muis wordt het navigeren op het kleine scherm erg moeilijk. In de trein onderweg naar kantoor maakten we gebruik van een kleine draadloze muis die we met een simpele usb-c-dongle aansloten op de Steam Deck. Als je over een muis zonder dongle beschikt, kan je die ook rechtstreeks via bluetooth verbinden. Online worden er ook usb-c-docks aangeboden die specifiek zijn gemaakt voor de Steam Deck. Oorspronkelijk zou Valve hun eigen versie van de Steam Dock aanbieden, maar als gevolg van de aanhoudende tekorten van onderdelen in de technologiesector, zijn deze docks vertraagd. Het is de beste manier om je Steam Deck in te zetten als je van plan bent om met muis en toetsenbord of met een controller te spelen. Let wel op dat je een hub of dock gebruikt die video kan uitvoeren met 60 Hz en die de oplader van 45 W ondersteunt, want met alle randapparatuur wil de Steam Deck wel eens snel leeglopen.
Desktopmodus
We hebben onze Steam Deck in een periode van drie dagen in desktopmodus gebruikt, als onze werkcomputer en dat werkte best goed. Het is zeker mogelijk om de Steam Deck als je enige pc te gebruiken, maar ideaal is het niet. Het 7-inch-scherm is simpelweg te klein om voor een langere tijd productief te zijn. Met de wifi-hotspot van onze smartphone lukte het wel om nog een artikel te schrijven in de trein naar huis, of om naar het laatste technologienieuws te zoeken onderweg naar kantoor. Zou je beschikken over een draadloos toetsenbord, dan zien we de Steam Deck als de ideale combinatie tussen productieve machine en gamingconsole. Als je de Steam Deck echter als computer gebruikt op je werkplek op kantoor of thuis, merk je pas hoe handig een computer van dit formaat kan zijn. Op kantoor pluggen we normaal onze laptop in via de HDMI-kabel, en gebruiken we de laptop alleen maar voor zijn toetsenbord. We vinden het zelf onhandig om het laptopscherm onder de monitor te zetten, dus dan staat hij schuin gepositioneerd aan de zijkant, waardoor we een gemakkelijke werkhouding creëerden.
De Steam Deck kan je echter wel gewoon onder je beeldscherm zetten en zelfs zonder een gespecialiseerde dock (wij gebruikten een usb-c-hub) werkt dit fantastisch. Een leuke bijkomstigheid is dat ons bureau er meteen beter georganiseerd uitzag. Als je een dock zou hebben, zou je de kabels vernuftig kunnen wegwerken en met draadloze randapparatuur ziet je set-up er heel strak uit. Muis en toetsenbord (bedraad) reageren erg snel, en als je een beeldscherm hebt aangesloten, is het kleine formaat van de Steam Deck geen probleem meer. SteamOS ziet de Steam Deck automatisch als het primaire scherm en de monitor als secundair display, dus je moet wel even de Beeldscherminstellingen opzoeken, maar het is allemaal zeer intuïtief. Als je bekend bent met Windows, kan je de benodigde instellingen ook gemakkelijk op deze Proton vinden. Net zoals bij Windows kan je vensters vastzetten aan de zijkanten van het scherm, waardoor je jouw monitor kan indelen naar jouw wensen.
Zo zet je bijvoorbeeld het nieuws aan de linkerkant, en Google Docs of Word aan de rechterkant. Met Word bedoelen we de browserversie of een applicatie zoals LibreOffice, die wel ondersteund wordt. De Discover-map op de Steam Deck staat vol met allerlei applicaties. Zo konden we gemakkelijk Slack, Microsoft Teams en onze internetbrowser naar keuze vinden, maar ook Spotify voor een lekker muziekje of VLC Player om een volledig legale film te kijken. Je hebt een eigen versie van de download-folder, taakbeheer zoals in Windows en je kan de taakbalk onderaan het scherm naar eigen inzicht aanpassen. Dit is vooral handig als je geen externe monitor hebt, want dan kan je meer uit je kleine scherm halen.
En de nadelen?
Maar net zoals bij elke besturingssysteem kan de Steam Deck wel eens tegenwerken. Je zal moeten leven met een hapering hier of daar, hoewel SteamOS een van de stabielste Linux-versies is op de markt. Het gebrek aan een webcam op de Steam Deck was de enige keer dat we moesten afwijken van onze regel, maar in principe kan je zelfs dit probleem omzeilen als je je smartphone gebruikt als webcam (zie onze workshop in Clickx 410). Het besturingssysteem op de Steam Deck gebruikt Flatpak, een hulpprogramma voor Linux om software uit te rollen en applicaties te installeren. Het OS staat in principe op alleen-lezen, waardoor je externe programma’s (vanuit de browser gedownload of via usb geopend) niet kan installeren of uitvoeren. Valve geeft op zijn website aan hoe je dit kan wijzigen, maar je loopt het risico om de installatie van je Steam Deck te beschadigen als je niet weet wat je doet. Voor dit experiment hebben we de installatie gehouden zoals die wordt geleverd, maar je kan zelf altijd het risico nemen. Er zijn mensen die andere Protons installeren op hun Steam Deck, en het is zelfs mogelijk om een legale versie van Windows te installeren.
Conclusie
Het belangrijkste is dat je realistisch blijft in de manieren waarop je jouw Steam Deck wil gebruiken. Hoewel er online video’s verschijnen van mensen die hun Steam Deck gebruiken om video’s en muziek te bewerken, zal je de computerkant vooral gebruiken voor lichtere productieve taken, zoals tekstbewerking of administratie. Als je stil staat bij het feit dat je eigenlijk een draagbare spelconsole gebruikt om op te werken, dan is de Steam Deck echt niet de slechtste computer op de markt. Met de juiste set-up en randapparatuur kan Valves tabletcomputer een fantastische toevoeging zijn aan elke werkplek. Het feit dat je met een druk op de knop kan wisselen tussen werk en ontspanning, is natuurlijk alleen maar een plus.
