Het afgelopen jaar zagen weer heel wat opmerkelijke IT-toepassingen het licht. De officiële lancering van hoogstaande virtual reality, bijvoorbeeld, zonder twijfel met voorsprong een van de meest tot de verbeelding sprekende technologieën van 2016. Dergelijke vernieuwende producten zijn eerder een zeldzaamheid – het overgrote deel van innovatie in IT bestaat uit incrementele verbeteringen van bestaande technologie. Die verbeteringen zijn daarnaast vaak niet echt zichtbaar omdat ze in de software zitten. Of het zijn gewoon de dingen die je weglaat, zoals wat Apple stoutmoedig probeert te doen door de audio-ingang te verwijderen in de iPhone 7 en zich op USB-C te gooien.
Het is moeilijk om uitspraken te doen over de toestellen die in 2017 gegarandeerd potten zullen breken, maar er zijn wel duidelijke trends af te bakenen die nu al zichtbaar zijn en hun vruchten zullen afwerpen in de komende 12 maanden. We zetten de belangrijkste evoluties op een rij.
Intelligentie is hip
Gewoon “slim” zijn heeft afgedaan. Wil een apparaat in 2017 mee met de tijd, dan moet het op zijn minst intelligentie kunnen simuleren. Wat is het verschil, vraag je je misschien af? Een slim apparaat krijgt dat etiket opgeplakt als het verbinding kan maken met het internet. Intelligente apparaten staan een stap verder: zij kunnen dingen aanleren op basis van algoritmes en als uitloper daarvan eventueel zelf beslissingen nemen.
Er bestaan momenteel al enkele toepassingen die we als intelligent bestempelen: Google Fotos, bijvoorbeeld, of de digitale assistenten die de grote technologiereuzen als Apple en Microsoft aanbieden (Cortana, Siri). Allemaal software die steunt op AI: artificial intelligence, of in gewoon Nederlands kunstmatige intelligentie. Denk daarbij niet meteen aan de digitale persoonlijkheden die je uit sciencefictionfilms kent, maar vrij rudimentair computerverstand dat voornamelijk zijn voordeel doet door enorme bergen data te verwerken.
Op een hoger niveau heb je entiteiten als IBM Watson, een supercomputer die op basis van die grote hoeveelheden data accurate voorspellingen kan doen. In België zal Watson het komende jaar onder andere ingezet worden door de VDAB, die de software zal aanwenden om werkzoekende jongeren te koppelen aan de hulpmiddelen die hen de meeste kans op een baan opleveren.
Om maar te zeggen: kunstmatige intelligentie is aan een opmars bezig, en die evolutie zal in 2017 zeer zichtbaar worden. Ook gebruikers die technologie niet op de voet volgen, zullen te maken krijgen met intelligentie in allerlei vormen. De digitale assistenten en chatbots zullen daarbij waarschijnlijk de vaandel dragen.
Digitale butler
Technologiebedrijven als Google en Microsoft zetten hoog in op hun digitale assistenten. Google heeft de zijne onlangs nog een grondige make-over gegeven alsook een nieuwe naam: Google Assistant, beschikbaar op Android 7.0. Geavanceerde spraaktechnologie, een bodemloze databank en de capaciteiten van Googles zoekmachine moeten van de Assistant de meest efficiënte digitale butler op de markt maken, die in staat is om vloeiend je vragen te beantwoorden en je online verwerkingen voor zijn rekening kan nemen.
Het belang van de Assistant voor Google is niet te onderschatten: uiteindelijk moet de butler de verpersoonlijking van het bedrijf worden die je op al je toestellen kan terugvinden en het middelpunt moet zijn waar al Googles diensten samenvloeien.
Een gelijkaardig verhaal kunnen we vertellen over Microsofts Cortana. De twee grote updates die het bedrijf het afgelopen jaar uitrolde voor Windows 10 bevatten beiden een uitgebreid luik met nieuwe vaardigheden voor de digitale assistent. Daarbij zien we dat Microsoft bewust een brug probeert te bouwen tussen de desktopvariant en de mobiele poot van het besturingssysteem met behulp van Cortana, door haar bijvoorbeeld de mogelijkheid te geven om notificaties op je smartphone ook te ontvangen op je computer, of sms’en te versturen vanop je desktop.
We moeten hierbij een grote kanttekening plaatsen: slimme assistenten begrijpen steeds beter wat je vraagt, maar alleen als je je wensen in het Engels kenbaar maakt. Het Nederlands zijn de programma’s niet machtig, en die taal staat ook niet hoog op de prioriteitenlijst. Daarnaast kunnen gebruikers terecht vragen stellen over hun privacy.
Chatbots
Chatbots zijn een variant van slimme assistenten die zich enkel bedienen van geschreven tekst, hoewel die definitie niet 100 procent waterdicht is. Ook van hen zal je ongetwijfeld iets horen in het komende jaar, al is het maar omdat Facebook heel wat gewicht achter de ontwikkeling van de software gooit. Chatbots zijn te vinden binnen apps, waar ze je kunnen helpen met vragen. Het verschil met een digitale assistent is dat chatbots vaak toegespitst zijn op een specifiek thema of bedrijf. Denk hierbij bijvoorbeeld aan een chatbot die je helpt om recente nieuwsberichten over een bepaald onderwerp te vinden, of eentje die je assisteert bij het boeken van een vliegtuigvlucht of hotelkamer.
De ideale habitat voor deze bots zijn de chatapplicaties die je vandaag al veelvuldig gebruikt, zoals Facebook Messenger, Skype of Whatsapp. Hun aanwezigheid daar maakt dat je sneller in contact komt met bedrijven, en dus zelfs niet hun apps moet downloaden om van de diensten gebruik te maken. Als je die gedachte naar zijn logische conclusie volgt, zou dat er wel eens toe kunnen leiden dat onze online activiteit zich voornamelijk zal gaan afspelen binnen een handvol chat-apps. Dat is bijvoorbeeld al realiteit in China, waar Facebook-alternatief WeChat de plak zwaait over de sociale media. Of we daar in onze regio effectief naartoe evolueren, zal 2017 duidelijk moeten maken.
Extra realiteit
Het feit dat de premiumtoestellen een flinke duit kosten, houdt virtual reality niet tegen om in het komende jaar verder door te dringen in de maatschappij. Dankzij budgetvriendelijkere alternatieven als de Google Cardboard, de Samsung Gear VR en de Playstation VR is de toegang tot virtual reality sterk gedemocratiseerd. “Virtual reality zal het komende jaar nog meer in het straatbeeld opduiken en in de woonkamer van de doorsnee consument,” stelt Jochen Van Lysebettens.
Hij is VR-inspirator en Business Developer bij het Belgische Nanopixel, dat zich toelegt op het ontwikkelen van high-res 3D-beelden en software voor virtual realitytoepassingen. “We zijn op een punt beland dat de beschikbare hardware zich heeft bewezen en tegelijk ook de consument openstaat om de technologie uit te proberen. Het bereik van VR is het afgelopen jaar gigantisch gegroeid, en dat zal in 2017 even hard gaan.” Daarbij doen imponerende toestellen als de Oculus Rift en de HTC Vive mensen dromen, maar zijn het de goedkopere oplossingen die de verspreiding aandrijven.
Misschien dat je in de nabije toekomst wel VR-centers ziet opduiken, waar je gewoon betaalt om een uurtje plezier te beleven in een andere werkelijkheid. Dergelijke speelhallen zijn al een fenomeen in Azië, en onder andere HTC heeft al aangekondigd dat het wil investeren in locaties in de VS en Europa. Andere VR-toepassingen die in 2017 ongetwijfeld steeds meer zullen opduiken, zijn de 360-gradenfoto’s en -filmpjes. Die kan je tegenwoordig ook gewoon met je smartphone maken, al haal je de beste kwaliteit natuurlijk nog altijd uit gespecialiseerde camera’s.
Even belangrijk als Facebook
Wie denkt dat VR zich enkel als nieuwe amusementsvorm zal ontplooien, is eraan voor de moeite. “VR heeft een enorm potentieel dat op allerlei domeinen gebruikt kan worden, zoals in de bedrijfswereld, het onderwijs of de gezondheidszorg. Op dit moment zijn ontwikkelaars volop bezig om toepassingen op verschillende gebieden te ontwikkelen. Ik zie VR in de toekomst uitgroeien tot een instrument met evenveel reikwijdte als Facebook – iets waar ieder bedrijf uiteindelijk in zal moeten investeren om de verwachtingen van consumenten bij te blijven.”
Naast virtual reality bestaat er ook nog zoiets als augmented reality, waarbij digitale objecten op de alledaagse werkelijkheid worden geprojecteerd. De populaire game-app Pokémon Go maakt bijvoorbeeld gebruik van AR, maar op een rudimentaire manier. De definitieve doorbraak van AR laat nog even op zich wachten en zal waarschijnlijk niet voor 2017 zijn. Dat neemt niet weg dat ook bij deze technologie de verwachtingen hoog liggen: “Augmented reality draagt eigenlijk nog meer potentieel in zich dan virtual reality. Eens dat op punt staat, heb je een oneindig aantal kanten die je uit kan gaan,” aldus Van Lysebettens.
Linke huishoudtoestellen
Intelligentie is leuk, maar 2017 dreigt ook het jaar te worden dat onze slimme apparaten zich tegen ons gaan keren. Dat de verkoop ervan in de lift zit, is een deel van het probleem. Die verbonden producten, vaak met koepelterm ‘Internet of Things’ (IoT) aangeduid, maskeren een grote schaduwzijde, die zich op 21 oktober voor het eerst wereldwijd liet gelden en een impact had op heel wat mensen en bedrijven.
Toen zorgde een krachtige DDoS-aanval ervoor dat grote delen van het internet voor een tijdje onbereikbaar waren. Bij een DDoS-aanval laat een hacker een website of server overspoelen door een enorm aantal computerverzoeken, met de bedoeling om de service kort te sluiten. Die opdringerige computers? Dat zijn je eigen huishoudtoestellen, gekaapt door hackers.
Alarmbel
Veiligheidsexperts luiden al langer de alarmbel over de povere beveiliging van slimme toestellen. Deze zijn in het overgrote deel van de gevallen maar met minimale middelen uitgerust om zich te beschermen tegen digitale indringers. Vaak is er ook geen optie om na aankoop nog software-updates uit te voeren om de beveiliging van een apparaat op te trekken. Die situatie, gekoppeld aan het feit dat steeds meer mensen IoT-toestellen zullen aanschaffen, maakt dat security-analisten de toekomst niet rooskleurig tegemoet zien.
Zij verwachten dat gelijkaardige grote DDoS-aanvallen meer zullen opduiken in het komende jaar. “De apparaten zijn gewoon te gemakkelijk te gebruiken en in grote capaciteit aanwezig om dit gevaar te negeren,” stelt Rudolf De Schipper, Senior Project Manager bij Unisys Belgium. Bovendien dient een oplossing voor het probleem zich niet meteen aan. Bij zowel fabrikanten als kopers is er momenteel weinig animo voor een betere beveiliging van hun toestellen.
Slagveld
2016 zal bij veiligheidsexperts te boek staan als het jaar van de ransomware. Deze malwarevariant troggelt geld af van slachtoffers door bestanden op een geïnfecteerde computer te versleutelen en vervolgens losgeld te eisen om dat ongedaan te maken. Ransomware is al langer gekend, maar vorig jaar groeide het aantal infecties exponentieel op wereldschaal. België en Nederland stonden bovendien beide in de top van meest getroffen landen door dit type van malware.
Zet die trend zich voort in het komende jaar? Op zich zijn er geen aanwijzingen dat ransomwarehackers nog iets onaangenaam achter de hand hebben waardoor de malware zich nog sterker zal verspreiden, aan de andere kant is er ook niet meteen een grote verbetering te ontwaren bij de bescherming. “Er is niet zoveel beweging bij antivirusbedrijven om dit meteen aan te pakken, al zijn dergelijke infecties ook voor een groot deel te wijten aan het feit dat beveiliging nog steeds geen integraal onderdeel uitmaakt van de meeste IT-systemen en ook de meeste gebruikers dit niet hoog op de agenda hebben staan.
We zullen volgend jaar waarschijnlijk het gebruikelijke slagveld mogen aanschouwen,” aldus De Schipper. Security-bedrijf Kasperksy laat wel optekenen dat het verwacht dat de hackers achter de ransomware-aanvallen steeds onbetrouwbaarder zullen worden vanwege het “toetreden van een lagere klasse van criminelen” die geld hebben geroken, en minder geneigd zullen zijn om bestanden aan slachtoffers terug te geven nadat ze losgeld hebben betaald.
Onzichtbare schakel
Een woord dat je volgend jaar ongetwijfeld meer zal horen vallen: blockchain. Deze technologie is van oorsprong afkomstig uit de middens die de virtuele munt bitcoin ontwikkelden. Dankzij het principe van blockchain slaagde men erin om fraude met de digitale munt te voorkomen. Eenvoudig gesteld zorgt de blockchain ervoor dat online transacties tussen mensen opgeslagen worden in diverse registers die door iedereen te raadplegen zijn. Het feit dat er zoveel kopieën zijn van het register, maakt het moeilijk voor een aspirant-fraudeur om vervalsingen weg te werken in de online boekhouding.
Na eerst wat argwanend naar de groeiende populariteit van bitcoin te hebben gekeken, zijn heel wat banken het afgelopen jaar overstag gegaan en op de mogelijkheden van blockchain gesprongen. Momenteel onderzoeken ze volop hoe ze het principe in hun eigen systemen kunnen integreren, wat in 2017 tot volwaardige toepassingen zal leiden. Voor gebruikers zal die uiteindelijke implementatie waarschijnlijk vrij onzichtbaar verlopen. Niettemin is het een belangrijke trend, omdat het niet alleen banken zijn die gebruik kunnen maken van de voordelen van blockchaintechnieken. Het principe is op zich te gebruiken in elke situatie waarbij waardevolle digitale informatie wordt uitgewisseld.
Designer-pc
De afgelopen jaren bolde de pc-markt gestaag achteruit. De twee grootste oorzaken van de stagnatie zijn de opkomst van alternatieve computertoestellen als smartphone en tablets, en het feit dat er een globaal verzadigingspunt bereikt is. Een interessante situatie voor consumenten, omdat fabrikanten elkaar bekampen met scherpe prijzen om toch de verkoopcijfers stabiel te houden. De laatste maanden is echter een omgekeerde beweging zichtbaar: producenten zetten steeds meer premiumproducten in de etalage met een pittige prijs.
Microsoft zelf zet de trend met zijn eigen hardware: het goedkoopste model van de Surface Book-laptop kost je 1.399 euro, de onlangs onthulde all-in-one pc Surface Studio start vanaf 3.000 dollar (de Europese prijs is nog niet bekend). Concurrent Apple rekende zijn mac-gebruikers altijd al een hogere prijs aan voor zijn computers, met zijn laatste nieuwe modellen doet het daar nog eens een schepje bovenop. Wil je de nieuwste MacBook Pro aanschaffen, dan ben je minimaal 1.699 euro kwijt. Of die duurdere producten het tij zullen keren op de pc-markt is moeilijk te voorspellen, maar fabrikanten hopen er duidelijk op dat ze de personal computer opnieuw het elan van luxeproduct kunnen geven.
Kiemen
Gaan we volgend jaar met z’n allen over op mobiel betalen? Zien we op straat auto’s voorbijrazen zonder een chauffeur aan het stuur? Worden we ’s ochtends op ons werk begroet door een robot, fysiek of op onze computer? Schakelen we massaal over naar 3D-printers om voorwerpen lokaal te produceren?
Er zijn heel wat fascinerende evoluties die momenteel nog in ontwikkelingsfase zitten of aan het kiemen zijn. De technologieën die we zojuist hebben aangehaald zullen in het komende jaar ongetwijfeld in het nieuws komen, en misschien dat sommigen ervan in een onverwachte stroomversnelling terecht komen na een doorbraak. Dat één of twee van deze trends volgend jaar in dit lijstje terecht komen, kunnen we u nu al voorspellen.
