De selfie: een mooie illustratie van de tijdsgeest. Het feit dat een selfiecamera vandaag een must is op iedere smartphone, en dat hij maar al te vaak vergezeld worden van digitale make-upsoftware, vertelt ongetwijfeld iets over het tijdperk waarin we leven.

Onderzoekers aan de Ohio State University ontdekten nu dat het posten van selfies ook iets vertelt over jezelf. Professor Jesse Fox onderzocht het selfiepostgedrag van mannen en linkte het aan narcisme en psychopathie. 800 mannen tussen de 18 en de 40 jaar oud werden ondervraagd over hun selfiegewoontes. Onderzoekers wilden onder andere te weten komen hoe vaak ze foto’s van zichzelf online zetten, en of ze die afbeeldingen dan ook eerst bewerken.

Narcissus

Vervolgens moesten de mannen standaard vragenlijsten invullen die gebruikt worden om narcistische en psychopathische eigenschappen te detecteren. De eerste vaststelling van het onderzoek valt moeilijk verrassend te noemen. Mannen die geregeld foto’s van zichzelf op Facebook of Instagram zetten en die ook bewerken, blijken significant narcistischer dan hun geslachtsgenoten die dat niet doen. Wij hadden reeds een donkerbruin vermoeden dat een dergelijke correlatie ging opduiken maar bij deze wordt dat vermoeden dus wetenschappelijk bevestigd.

De tweede vaststelling was opvallender. Mannen die zich geroepen voelen veel selfies van zichzelf met de wereld te delen, hebben meer psychopathische eigenschappen dan mannen die dat niet doen. Bij de psychopaten gaat het in contrast tot de narcisten vooral om de kwantiteit van de selfies. Fotobewerking zoals het toevoegen van flatterende sepiafilters of het uitsnijden van een strakke biceps laten zij dus achterwege.

Gebrek aan empathie

Fox is niet verrast door dat onderscheid. Psychopathie wordt gekenmerkt door een gebrek aan empathie, interesse in anderen en een neiging om impulsief te werk te gaan. Dat achteloos online gooien van foto’s van jezelf past perfect in dat plaatje. Het moet snel en impulsief gebeuren, en dat het beeld misschien niemand anders interesseert, vermoedt onze selfiefanaat niet.

Het onderzoek linkte het bewerken van foto’s dan weer succesvol aan zelf-objectificatie. Dat is het idee dat je uiterlijk je belangrijkste kenmerk is. Iemand die aan zelf-objectificatie doet, plaatst zijn uiterlijk boven andere positieve kenmerken, wat de kans op aandoeningen zoals een depressie verhoogt. Bij vrouwen komt het fenomeen geregeld voor terwijl het bij mannen nauwelijks onderzocht wordt. Sociale media dragen er echter toe bij dat uiterlijk voor velen belangrijker wordt, ongeacht het geslacht.

Geen echte psychopaten

Professor Fox benadrukt wel dat meer psychopathische kenmerken niet impliceren dat iedere selfietrekker een psychopaat of narcist is. Volgens Fox waren de antisociale kenmerken van mannen die veelvuldig selfies trekken wel degelijk bovengemiddeld, maar vielen alle resultaten nog binnen de marge van wat als normaal bestempeld wordt.

Voor dit onderzoek spitste de onderzoeker zich toe op mannen, maar gezien de interessante correlatie werkt hij momenteel aan een gelijkaardige studie bij vrouwen. De eerste resultaten lijken in de lijn van de mannenstudie te liggen. Fox besluit dat we allemaal bezig zijn met onze online aanwezigheid, maar dat hoe we dat doen wel eens meer over onze persoonlijkheid kan verklappen dan we aannemen. Over de link tussen duckface en het IQ deed Fox geen uitspraken.